Home Lahkhom UKHRUL DISTRICT SO-LHANG LAM CHASSAD GAM KAI A KUKI HO GENTHEINA

UKHRUL DISTRICT SO-LHANG LAM CHASSAD GAM KAI A KUKI HO GENTHEINA

478
0

Contributed by : Kakam Haokip,
STC KSO-GHQ

Kakamhaokip01@gmail.com

Namboi na:

Vannoi gallen masa (1st World War) masang a pat pule pate let nale lalna, jule sa lomsel neh na, Zalen nagam, tua Manipur thinglhang gam pumpia vai anahom lai jun, Meilhei lengten “Chingna koina pan-saba, Haona pan ngakpa” tia a anasei lai-u, aning anopa analenlai-u chun, sopi Naga hohi pao jong kihetolou, Namkhat ahi nao jong kihetolouvin, kholen hon khoneo ho ana simun (anabuluvin), athat un alu khomol a anatah jiu viu ahi. Hijeh chun khoneo ahat mo hon ahin thei na diuvin Kuki ho anabel un anasoh chajiu vin ahi. Ahin ama tahsan to Pathen in phatthei aboh ngaiji bang in, Pathen ahin hou/ahintahsan masat jeh uvin, phattheina ahung changun, ahung kilungtoh un, imajouse a ahung khangtou un, Manipur a MLA, MP, CM gei ahung kaidoh uva, lamkai pha ahin nei phat uvin, imalam jouse a ahung hatdoh un, masanga ana kingai nao a Pakai teo Kuki ho doudal le dou gunset in ahung pang un, hitichun 1948-1997 sung hin Kuki ho kho 300 val anasumang un mihem aja ajan ahin that un, asang asang in genthei na sangtah anatoh in ahi.

Kum 1917-1919 sungin gam huhnam Kukiten Britist te anadou un ahileh Haosa le Lamkai pha tampin hinkho anachan lon, hijeh chun Britist ten Kuki ho kaha kikhentel nading muchi chom chom ahin tulut uleh lhahsam nam ahin nei taovin, hiti chun Namdang ho noise le suh genthei in ahung umpeh taove. Hitichun gam le nam a dinga pohnat na neija lunggel le tohgon nei Kuki Haosa hole lamkai pha ho aphat aphat in Nagaten ahin that peh un, hitichun Pu (L) Shingkhokhai @ Pakang Haokip Maokot Haosa pu jong Nisim 26th May, 1987 nin Chatrick khokom leisan bung ah ui-cha than ahin that kit un, hijeh chun Nam le nam kah a kilang khen, kimu dana apun cheh phat in, Naga ho lah a cheng Kuki hoding in, ahideh in Ukhrul District sunga cheng Kuki ho ding in kiholalna, kinepna alhom lheh tan ahi. Hiche kah lah a hin gam le Nam pohnat nanei Lamkai phabep akon in Nam sepai jong ahung umdoh tan, Namboi na jong akhoh jep jep tan ahi. Aban in 1992 May lha in H. Phaikoh kho kom Twineng vadung panga Kuki dolthing bol ho NSCN (IM) hon vetda man in ahin vo-vin ahileh, KNA hon kiphin nan agel un, Khongkan Naga ho chunga alethuh uleh, mipha bep Imphal ah akijen lo-uvin, Ukhrul District Kuki Imphal a cheng hon jong ajo kham un anakithopivin ahi.

Thilson ho gam tin ah akithang soh tan ahileh, NSCN (IM) ho thahatna gam hop sunga cheng Kuki hon adou lal cheh cheh taovin, kai (tax) don nale kigih na chung chona muntina NSCN (IM) hoa kona kimat nale kivoh na asoh mat chet tan Moreh khopi jenga jong, Kuki ho keoseh hilouvin, kolle-vai, meilhei ho geijin athoh jou tapon, agenthei nao akithang lheh tan ahileh, Kuki ho khopi khat ahijeh chun, Moreh jon ding in Nam sepai ho anakitol uvin ahi.

Athu hi NSCN (IM) hon ahet phat un, ahin nung del taovin ahileh, Moreh khopia lamkai hon gollhang ho lam to ding le lamhil ding a asol Mr. Haokhopao le Mr. Onkholet chu NSCN (IM) hotoh akitoh lhon tan, hiti chun amahon aman un, a-elkalep in asom un nasatah in avo-uvin ahi, Hiche nin nisim 02-06-1992 ni hin H. Mongjang kho koma nasatah in akikap taovin, KNA ho akisukha le athi aum pon, Naga ho vang mi phabep thi tei ding in mihon asei uvin ahi. Hiche kikap tona Pathen in ahinkho aphallou hintin, Mr. Haokhopao anasoh chan Mr. Onkholet vang amun ahchun akaplih taovin ahi. Ajing in Moreh khopin Mr. Onkholet longdamsa chu agahol doh un thupitah in avui un, nipi lhapi jong ngui leovin akiseije.

Hiche nia pat chun akitom lah cheh lhon tan, hijeh chun “Isreal ten Ai-khopi anasim (bulu) bang un, thangtom tah in KNA hon Moreh khopi sung ahin lon khum taovin ahileh, gimnei tah in kimatto kitha tona anaum tan, hijeh chun NSCN (IM) ho apang jou taovin ahileh, Naga milham cheng hojong koima nolouvin aguh in ajam gam taovin ahi.

Aban in Chandel District a Autonomous District Council noija jilkung (Teacher) lahna ding ah chuche lai phat a gamkai MLA teni langnei jeh in Government akon in 6th Sept. 1992 (Sunday) nia din DPC ahin kou taovin ahi. Hiche deilou najeh chun Chandel District sunga student Organisation jousen tichu KSO Chandel District leh NSUC min a boycott bola 5th September 1992 Saturday nia Chandel lampi le Imphal-Moreh lampi bandh boldin kitoh tah in akiphat sah un, ahin Naga student Organisation hohi aguh a kihou tona anei u hintin, bandh nikhon KSO leh Chothe student Union bou bandh bol in apang un, student organisation dangse bandh sukeh a ahung pan phat un, kinah na kivoh tona le kimat tona ahung um tan ahi. Hiche nia KSO bandh bolla Lamkai chu Pu Ts. Haokip (tua Defence Secretary KNO) leh Pu Senpu Haokip, Molnom, Pallel ahi lhon in keima tah jong Pallen a ka School kailai ahijeh in Bandh voluteer in ka pange. Hiti chun Pallen le akimvel a jong Kuki le Naga ho kah a gari a kon a kikai lhah a kitha tona, gam mei kalbang in ahung chal tan ahi.

Hiche a pat chun Government Officer alen alal jousen Naga le Kuki kah a boina ho “Mei-am ponse akichun thei loubang in” nikhat leh ahung kah lhah tei ding agingmo cheh taove. Hijeh chun 8th September, 1992 nin Chief Minister makainan state level Peace meeting anabol un Naga ho ahung jaolou jeh un, chamna (peace) deilou Naga ho ahitin, anaphongdoh uve. Hiti chun muntin ah Government leh NGOs etc. akona peace meeting akibol jing vang in boina atangthei deh pon ahi. Aban in Nisim 03/01/1992 nin Moltuh khomiho naokhusea che numei chapang tehse jaonan minga (5) Paraolon lamkangho kho kom ah aman un, kichepna aneijou un melse tah in anathat kit un ahi. Hitichun Chandel District ajong boina akhohse cheh cheh tan ahi.

Alangkhat ah, Ukhrul District a jong Tangkhul Naga hon LONG President Pa jaonan mun phabep ah meeting abol un ahi. Hiti chun Ukhrul District So-Lhanglam (Sout east) gamkai a jong kasom khullen le Kangpat Khullen ah kihouna thupitah anabol un, Haosa somnga somgup 50/60 valcheh akikhom doh un, Kuki hohi jankhat kah a tha chai ding tin akihou un 90% akinopto un, ahin Pathen nomlou hintin, Haosa thum le li 3/4 ada hel phat uvin a kinopto thei tapovin ahi. Hiche nia pa hin Houbung church Pastor hon thalgu (Poison) khotin a ahom pan uvin, kho jousen sou-nang (Kul) akiget cheh un koima lut le pot le phal ahitapoi.

Hiche thuguh hohi jol le gol ngaitah tah hoa kon in eimi hon ana ja jiuvin ahi. Amaho chun kajol nanghon jong thuboi phat leh najah diuvin manchah kisem un tin guhthim in aseijiuve.

Hitichun Naga ho lah a cheng Kuki ho ding in chele vale, neh le chah kihol na ahahsa lheh tan, Nisim 11-10-1992 nin Pu Haokam Misao Choro, Imphal a ache leh Khunthak Tangkhul ho khokom (Plaground) ah anating un, chem in a oi ahin sut peh un, athi san ahalon jeh a athimil tobang ahiphat in, miphabep in, Imphal lama jen ding in anapo taovin ahi.

Chuin Pi, Lamkhoneng ainneipu Pu Haokam Misam velha ding in Kamtong kho mi phabep toh Imphal jondia acheleh Sorbung Tangkhul khopama duty pohon, Kuki ho ahung tai thading ahitai tin chem aleh un a-eo sao sao vin “Vohchal in athina ding Tul angah e” kiti bang in inkhat a akhum un, thi ding ngah in aumtaove, Hiche nihin achesa 02-06-1992 nia Moreh koma KNA hotoh akikap to naova thipa insung mi haolaina deh uve atiuvin ahi.

Pathen thilgon hintin Upa tehse nile thum ada jeh uvin, ahin nungsol taovin, ahin mipha bep in meipum kichoi a ahin nung del kit phat uvin, gammoi ah ajam cheh taovin, numei chapang naosen toh genthei tah in jankhat gammang lah a ageh khovah un, ajing in chol tah in Kamtong kho ahunglhung uvin ahi.

Hitichun mun chom chom a boina thilsoh ho chung chon in nism 22-10-1992 nin United Naga Council (UNC) President RK Thekho leh Gen Scy. Francis Ngajokpa in “Quite Notice” tichu Naga hon Kuki ho asatuva ano nading lekha ahinsokit in ahileh muntin ah Sopi Naga hon khohelou Kuki ho numei chapang jaona mitampi suhgenthei na le tha na ahin nei taovin ahideh in Naga ho tam nalah a cheng Kuki ho ding in lungdon lungjin nale kichat tijat nan analodim tan ahi.

Gamtin a Kuki-Naga kah a kitha tona akithang gimnei lheh tan ahileh, Ukhrul district So lhang (South east) lam a cheng Kulbung, phunchong, H. Vaiphei, Boljang, Thomjang, Kamtong Meiti, Choro le Jangnouphai lhang in jong boina asoleh kihet mat a kijah mat to a kiven doh nathei ding kiloikhomna Maklang Area Kuki Chief Association tin asemdoh un, lamkai ding jong alheng doh un ihamtia ahung hahsat beseh ding le kolgam (Myanmar) a isopi houtoh kihet tona bailam, chuleh Neh le chah kihol na nomjep Jangnouphai khomun a grouping (Kikholding) hiding tin aguh in -Thulhuh na anei taovin ahi. Ahin Meilhei te Paochamtuh in “Lengpa bikol chaga pa bangah abeh e”. kiti bangin, akigot toh kah un, Tui bang a kinong boina meipi chun hetman louvin ahin lon khum taovin ahileh, akigel nabangu ana hithei tapoi.

NSCN (IM) HO HUNG TOL SO:

Hitobang kichat, tijat, lungdon laitah chun 9th Nov., 1992 jingkah 05:00 a.m. dontah in NSCN (IM) hon Kuki Thingnoi miho umding gingmo pum in Jangnouphai kho ahin um un, jingpia lou a che (L) Mr. Jamlun le Mr. Tongjang aman un, thingno ho um-em? tin adong un, aumpoi atihon leh najou nasei lhon e tin nasatah in avovin, thikai chet chut in alhaovin ahi. “Hichun khosungah alut un, mipi akhom un nasatah in asungenthei un Moreh kom Satang ah KNA hon eibulu vin, eithat un, tunia hi nangho jong kathadiu nahi tin mipi agih un ahi. Chuleh Kuki hon “Jungle boot” bon kichon joulou u ipi nabol diuham? Kuki hohi kagam uva kachensah uleh “Changa’n apupa ason doh go e” ti natho un ahi. Tunia pat a Naga Sub-tribe khat nahidiu, Naga khokom a na chendiu, kolle phai a nache thei lou diu, thungai louva chedoh athi amang aum leh case nabol theilou diu ahi atiuvin chuleh jing a pat a khosung a um nalai kahin nung to khah kit uleh katha gam diu nahi tin gih na toh kilhon in Jangngaouphai adalha taovin ahi.

Aban in Nidan 10:00 a.m. don in Choro kho sungah alut kit un, khomiho asugenthei un, avouvin, damlou jalkhun a lum Gl. Jamkhai Haokip (23 yrs.) S/o (L) Holkholet Haokip chu mona beijin ajep un, akapilih kit taovin ahi. Jangnouphai ho agih nabang bang un agih kit un, Naga sub-tribe nahi diu, akisei najui lou uleh na chen thei lou diu, Kuki gam hoi lang ham? nache diu ahitai tin, thal kap pum in gal akipan tai tin lhang asam un adalha kit taove.

Hichen MAKCA thulhuh masa bang in Jangnouphai kho a kigop khomding thusep ding Choro apat Gl. Jangkhohao le Gl. Hempao Kamtong ah asol un, Thomjang khomni choro a um Pu Letpo Mate chu Thomjang le khodang a thupe son din akinganse tan ahi. Ajan jan in khotin ah thu alhungsoh tan, Jangngouphai le Choro kho a kigih nale thilson ho jen chun koima akicha loule alungim lou aumtapen ahi. Ajan jan in kho jousen kihouna anei un, jan thim jan lai jin tehse, numei chapang nu-nao pum in genthei tah in Jangngouphai jon in ahung kitol taovin ahi. Hiti chun tehse chatmo le adam lou ho genthei nale umchan vedtngam le doujou ahipon ahi.

10th Nov. 1992 jingkah khovah chip-chep in Choro ho Jangngouphai ahung lhung un, jingvai 09:00 a.m. don in Kamtong khomi ho choltah in ahung lhung kit taovin, khoneiten Houbung chang ahop peh un ahi. Hitichun lamkai hon manchah um hih jongleh kigin nathei ding tin lamkot jousea lamngah (duty) akoi jun, mipi khosung kicha det deta aum lai tah in ipu-ipan asei “Meithai lungle sajan lha” atibang un nidan 1:30 p.m. don tah in, duty poho akon in NSCN (IM) (melma) ho ahungkit taove ti thu lhut aum phat in, galdah (galpung) akivo tan ahileh suh nading hevahlou, mipi kaa le mao awgin chu Vo Pathen Henu-hepa kanao hoilang a um hitam? ti kikouna awgin le mipi husa chu ngai ngam hoi ahipoi. 1945 kuma Japan khopia Bomb kilhah nia kale mao awgin kisei chutoh tekah thei leo ahi. Hiti chun “Lampet Khong gantah” kitibang in an hon in a anhon dalhan, anne-kigon abukong dalhah kisil hon anih apon laman lou in, mijousen alubuh jampin Burma (Myanmar) lang gammang noi mason, in ajam cheh gam taovin ahi mi 450 vel Shwelaybow kho ah ajamlut in, mi 50 vel Jangnom khosung ah ajamlut in akijamlut na kho hon anneh twidon phatah in eisempih un ahi. Hiche jeh chun ponsil louvin nunao chapang tampi agenthei lheh in ahi. Chuleh jamcheh na ah tehse kum 80 Pi Ngaijaneng le chapang kum 12 Thangjangam chu gammang noi ah amang den tan ahi. ajing in Jangnom khomiten Thangjangam chu ahin holdoh un, Pi Ngaijaneng chu nisagi sung in akihol in akimutapon, niget jouvin ama le ama lampia ahung doh na ah mihon ahin mu uvin khosung a ahinpui lut uvin ahi.

Hiche nia gamla tah tah duty a kipo in keima tah jong duty pang in kajaovin, keilei kaloipa, pan na langa chu NSCN (IM) ho hung ahive. Khosung a hunglut sa ahi jeh uva chu gala kimu hijong leh alamkai pai ma ahung kijot naova athum chana ahung pan jeh a kima het a mipi ho chu kihuh hing a thina a kon kisoh cha ahi. Hiche nia duty commander chu Pu. Shesei Zou, Hon’ble ADC Chairmanm Chandel ahi.

THOMJANG TE HUNG KITOL:

9th Nov. 1992

Nia Jangngouphai le Choro kho thilson jeh a ajan jan a thu kipe ajah phat uvin, Thomjang khomite jong lampia jong hung ngam talou in amol alhang in ahin gam pal un, ahung kitol pan taovin ahi. Hichea suhmil theilou khat chu, lamjot thei talou tehse chatmo Pi Pha tin kum 90 le Pi Chinvah kum 80 chu loubuh a phat chomkhat aneh lhon ding anchang-anme ahin koipeh un, Pathen thu thu hiding in ahin dalha taovin ahi. Hitichun numei chapang nunao pum in choltah le gimtah in nilhah lam 03:30 p.m. don in Jangngouphai ahung lhung un ahileh, khosung chu athipdel in, Ngengsi akhongleovin, kichat le lung kidan aumlheh e atiuvin ahi.

Hiti chun khosung lut ngam louvin suh nading to mon khopamah akisel un, pasal pil cheh mithum khosung kholding in asol un ahileh inkot ho khalou a kidalha, leituol a chang kiphou sumphung a chang suh ban chuleh buhon minsa le nehban kidalha ho amuvin tijat nan adim taove. Hichun mi akou le leo leh koiman la adonbut pouvin, ahin tehse chethei lou Pi Lhangchin aguh a kiselden nuchun a-aw-tholin ahin hou-uvin, aman thilsoh umdan chu aseipih un, chuin Shwelaybow lang a thudong ding in mi asol tao vin ahi. Chuin anajam dohsa Jangngouphai, Choro le Kamtong hotoh akimuto jou-uvin gam lah a um numei chapang leh mipi jong agapui doh taovin ahi.

JANGNGOUPHAI A UMKHOM SUNGA KIMANCHAH NA (12TH 23RD NOV. 92)

Nisim 12th Nov. 1992 (Thursday) nin kolgam a pan san pasal jousen mimang teni aga kihol in chapang Thangjangam chu Jangnom khomi hon ahin holdoh taovin, Pi Ngaijaneng akimu hih laije Nisim 13 Nov. 92 nia Assam Rifle ho ST Kuki lamkai nan Jangngouphai ahunglhung phat un, Kolgam a numei chapang kikoi jouse akipuidoh in Jangngnouphai ah akium khomtan ahi. Nisim 14th -21st Nov. 92 sung in Choro, Thomjang la Kamtog ho thilkeo agakipodoh in Thomjang hon loubuh a ahin dalhah u Tehse teni jong akipodoh tan ahi, Hitichun in a bang le amang kimu lou lai Pi Ngaijaneng akihol in, nehding aumlou phat leh louva chang atsavoh lhah manlou ho mipin agakivolhan ahi. Hitichun genthei tah in hinkho akimang in ahi.

Nisim 18th Nov., 92 nin Pi Ngaijaneng chu ama le ama lampia ahungdoh in, mihon khosung ah ahinpui lut un ahi. Nisim 22nd Nov. 92 (Sunda) nin Jangngoupai khommun ah Advent Christmas akimang in, Pu (L) Holngam Mate G/B Secy KBC No. 18 in Pathen mingailut ti thupi mangchan lungna chang tah in houlimna anei jin ahi. Mipi lung asuna lheh in ahi. Hiche phat sung jong hin jingkah nilhah in mipi hihen changval hijong leh Pathen kom a taona ah ikatidiu hitam? tin thu lhut na tang louvin akineijing in ahi.

Jangngouphai mun a mi phabep aki-um khom sunga kon in galmi ho lunggel tohguon atan deh louding akimudoh tan, Government sepoy hon la phat sotpi eiumpi thei pouvin akilekit taovin ahileh, kiventup, kihuhtup nading lampi aumtapon, Nam gollhang hon lah gam jouse avengtup jou hih lai un, Hijen chun Moreh khopi lam jot ding bou lamkai hole mipi lunggel ahitan ahi.

Hijeh chun Moreh khopi jot thei nading in Haosa hole lamkai hon Myothit circle Kuki Chin Cultural Committee lamkai ho Pu Lhukhopao, Pu Jamkhothang (cheni) Pu Thengme M.P., Pu Letpao Pu Hemlun Pu Jampao leh Pu Ngamsei ho kom ah thulhutna aneijun, amaho le Haosa-upa dang tampi kitho khom in tamu Township Chairman Pu Major Khin Muang Kye 228 B.N. Kalemyo kom ah phalna athum un ahi. Amaho jouse hapan najal in phalna (permit) aum tan ahileh, Kingai lheh jong leh gdamsung, kho le veng, nei le gou chuleh in le lou dalha a Moreh khopi jot dinga lamkai hon gellhah na anei utoh kilhon in Gamkei sunga kho dang dang hon jong Imphal lam ahilou leh ache nathei cheh a cheta ding in thu athot taovin ahi.

PU LE PA GAM NEI LE GOUTOH KIKHENNI HUNGLHUNGTA:

Nisim 24th Nov., 92 ni jinglam nidan 09:30 don in Moreh khopi jon ding in, nop le da umlouva pule pa gulupna gamleiset kho le veng, chuleh in le lou, nei le gou jouse toh kikhen ni ahung lhung tan, Mipi chu maimol deh in Burma (Myanmar) gamsung jotpa a mel a theiphahlou na Moreh gam jonding in, Jangngouphai khomun a kon in kap le maovin, mit lhi pum leh genthei tah in lennagam lei dalhan akikitol tan ahi. Hiche nichun Jangnom kho thah le Tungkyo kho ah akijan geh in, ajing nisim 25th Nov., 1992 nin hiche khote nia chun akini chong in ahi. Nisim 26th Nov., 1992 nin akikitol kitin, Mangsa (Myintha) Teijang chuleh Motjang khoho ah akigeh pakit in ahi. Ajing nisim 27th Nov., 1992 nin Tamu township Kuki Chin Cultural committee holeh M.P. Pa chuleh Tamu Township Chairman pa Major Khin Maugkye 228 B.N. Kalemyo kihouna dungjui in, Immigration Department hon gari li in mi 550 valjen chu eipohsuh un nilhah lam 02:00 p.m. don in Namphalong Moreh Gate No. 2 mun ah India Immigration in-charge SDPO Moreh khut a eipeh doh utoh kilhon in, Moreh Tribal Council (MTC) ho le Kuki Students’ Organisation (KSO) Moreh Block chuleh mitampi kitho in, Moreh Govt. High School le Dr. Colvin Academy mun ah nithum sunga ding in eiumsah un ahi. Moreh lhun jou nipha beh sung MTC & KSO Moreh Block ho lamkai nan Moreh khopi sunga chengkhom chile nam jat chom chom ho kitho khom in neh le chah eipeuvin ahi.

Alangkhat ah gamkai sunga um khodang ho, Jangngouphai a umpet a thu thot kinei bang in Kulbung, Phunchong le Boljang ho Naga ho phal na in, Nisim 22nd–28th Nov. 1992 sung hin ama ama hithei na in gari akihol un, genthei tah in Imphal lam jon in akitol uvin ahi H. Vaiphei te vang aumden na lai uvin ahi. Boljang ten Simol (Sadar Hills) ajon un, Kulbung hole Phunchong ho Nisim 29th,92 in Moreh ahunglhung kit taovin ahi.

Hitichun School te nia aki -um nithun sung in ahung gal jam (displace person) lamkai ho Pu. Jangkhopao Pu Lhukhosei Pu Holngam Pu Hemsei amaho lamkai nan chen nading mun avetoh masao vin khonung jong leh phachom dinga agel jeh un Doljang (Tua Chavangphai) mun hi aphat sah cheh taovin ahi. Alangkhat ah school final exam abol ding tah jeh un school nei ot doh taovin tia thupeh dungjui in, Nisim 30th Nov. 92 ni jing vai apat in nunao chapang hon thilkeo kipoh pum in genthei tah in, jum le jachat thoh pum in khopi sung a kon in Doljang mun akijonlut in MTC le KSO lamkai hon ei-peh-u Plastic ho Dolthing noija poonbuh kisuon pum in genthei tah in akium pantan ahi.

Kipa umtah chu Pu, Holkhomang Haokip, Hon’ble Power Minister, Pu. Ngamthang Haokip, Hon’ble MOS (Education) leh Pu. T.N. Haokip, Hon’ble T.D. Minister, amaho chenga kuon in kithopina kong le bel, ponsil chuleh adang dang thil tampi jong eipeuvin, Chuleh Rev. Dr. T. Lunkim Admn, Secretary KCC in amichang cheh in dangka 50 cheh ahung hom in, Pu Rev. Dr. Hawlngam Haokip, Gen. Secy. KBC le adang sopi ule nao tampin jong kithopina eihung peuvin ahi. Hitichun 1992 kum lhun toh kilhon in genthei na le hah sat na jouse thoh pum in Moreh mipi le sah le lhanga sopi ulenao ho kithopina jal in Inn ahung kisa pan in, kho le veng akisem doh in Chavangphai mun akium tan ahi. Isreal ten zion agal dot bangun penna pupa gam le go chuleh vangkhojol cheng ngaipum in akikhosa den tan ahi.

Thusim hi anom lheh e nati le anoiya “LIKE” button khu meh in writer ho na support nau vin, chule seinom nanei le anoiya comments nahin bolthei u ahi.

Thusimbu Machal jing thei na ding a pan lanom ho kipah tah in lem ahijing in ahi anoiya button “Click Here” khu meh utin details anasim ute.

Previous articleIPI ATILEH KHOPI SUNG CHU JUTHIP VATHIP A THIP HITAM?
Next articleNOI GAM CHUNNU