Home Lahkhom SEPAI HINKHO THUSIM (PART- II)

SEPAI HINKHO THUSIM (PART- II)

413
0

By – L. Seikholen Khognsai
April 28, Tuesday, 2020

Noted: Sepai hinkho Part-1, 2 ,3, so and so tia hung kisun hi thusim khat ahipon thusim chom chom ahi ti asim hon nana het them diuva kahin sei masat ahi. Chule koima got tum neija kisun thusim ahipon, tulai khanga hitobang lhung jing thei ahijeh leh namsunga Sepaipang nupa hon namsung idopsang thei nadiu leh inchen lou chen ikisem tup theina diuva tekah thei thusim’a kisun ahin thusim a hoilai lai ikilah doh uva kisemphat naleh kipui jangna joh a inei thei nadiuva kisun joh ahi. Part in kihom jong leh achom chom ahin tum Part- 2 ana sim kit tauve.

Jingkah khat matah in Khupboi phone ah Call ahunge……..

………….Khupboi jong a posting na mun Arunachal Pradesh Konsa District a aumpet jingkah khat khovah chip chep pung 5:30 in number khat ah call ahungin a pick up leh pasal khat in lunghang tah in ahin houvin, “hoija na umham?” ahintin Khupboi in ka duty mun’ah ka ume nang koi nahim tia adoh leh khat pan det det nailouvin, ganghcal in hungdoh in nabat hung kisah doh in tin ahinseipeh tan ahi. Khupboi injong nang koi nahija ipi bat kanei nasei ham tia adoh le khat pan lakh 5 nabat a nakihetmo sah chu ahingsot nom lou nahim tin agih tan ahi. Khupboi jong akigel in koima koma sum abat la ahekha mong mong pon, koi ahila ahepon, akigel mo hel tan ahi. Hichun alungdon man in inlanga ajinu phone abol tan ahi. Thil umdan aseileh ajinu chu akihetmo sah tan ahi. Hichun Khupboi chunk hat touvin eidai hinte ati lungmongin a umkit tan ahi. Phone ahung kiblna chu amin save akibol in “Sumbat” tin aki save e. Hapta khat jouvin Sumbat a chun phone ahung kit tai. Aman jong apick up in voice record abol tan ahi. Sum nabat kasei chu ichan nagei hitam, nakihetmo sah sot le Police a FIR a kabol a Jail naneh ding ahi e Khupboi tin ahin houset toh agih toh akop tan ahi. Ken koima bat kanei khapoi tia asei phat chun Sumbatpa chun, Naki hetmo sah jongleh akhoh poi, ahin najinu Neinu in kajipa damlou Hospital a um ahin akijen nading atin kakom’ah Lakh 5 ana kilah in, lha khat kah a kahinsah ding ahi atin tun lha 3 alhing tan kaseileh kajipa kom’ah kisei in ati jeh a nang koma kahin sei ahi. Dammo nachung tia sumthoi jong kasei lou ahin tunia pat a athoija 10% napoh diu ahi ti ana kisim pan tauvin tin phone atha khum tan ahi.

KHUPBOI MIHINA:
Khupboi le Neinu injong cha numei khat le pasal ni anei lhon e. Khupboi hi Indian Army ahin Service ahin bolna jong kum 17 lang ahung lhing tan chelai phat a chu Arunachal Pradesh Konsa District a posting ahi. Pasal phatah ahijeh in ju le sa a kibol jong ahipon Biri jeng jong achep lou, khamna thei kiti mong mong khatcha abol lou ahi. Pathen ngaisah le phatseh a Hopsom Maicham semjing leh pejing pasal phatah khat ahi. Chujeh in inchen akhohsah in, lhalo amu sum le pai jong kitup keichan amangin in le lou jong ama kham chabep akilam doh e. Ajinu Neinu jong imalam jouse a atahsan tah le akisonpi tah a anei ahi. In jong nomtah in akisah in, achate jong Churaachandpur a school hoitah tah in akaisah in ahi. Aman Sepai hinkho genthei tah in mang jongleh achate beh in nikhat leh agol apai nung akiphah a, khonunga Officer lentah tah ahung hi diu chu ama doi le tup lenpen ahi. Aji nu jeng jong aloi apai lah ah agen theisah nom pon, sil le chen hihen neh le chah hijongleh standard tah in akoi jingin, midang noise leh vetnem in akoi nom pon ahi. Ajeh chu service kabol hi kaji kacha ding bou ahin, amahon kangailutna ahet them uva, ahinkhou ahiding bang tah a aman uva, khnunga Pathen in midangte kom’a insung nom Kaman dan u kihilna anei thei khat leh tia ajo chan a Insunga dingleh aji acha chunga pan alah jing ahi. Hijeh a chu aman jong Loan lakh 15 analah a hiche a chun Inn nomtah ana kisah ahi. Hitia Khupboi in ajinu angailut naleh alungsetna asan val jeh ham chun Neinu hinkho chu nopsahna langah ana che kha tan ahi. Neinu chu anungah laiya thinglhang gam’a anacheng ahin lekha jong them behseh lou nah nah a Class 8 ana simchai ham ham bou ahi. Tua ajipa chih jeh a inchen ahung khantou jep a, nom ahinsah phat chun “Nomin da lam amah e” kiti tobang ahin neichu amaho insunga dinga vangset umtah ahitai.

KHUPBOI IN AJINU TANGTE’A ATE:
Hitia Khupboi te insung kipah tah a a umjinglai uva jingkah khat phone a asum bat thu ahung kiseija pat amaho insung chu nopna kiti him him a umtapon, phone a akihou ji lhon jongleh kinah naleh kinel baotam na ahiji tan ahi. Insunga numei hin numei hije ahet lou leh insunga chamna um thei louhel ahi. Pasal injong amopohna akihet a, aji le achate ahina ding dol dol a akoi thei ding poimo ahi. Numei hi dopsang behseh lou ding chule athusei jouse jong lah peh behseh lou ding ahi. Numei muhtam insunga vaihom jouse nikhat leh kipal tei tei ahi. Hitia kinahna hinkho aneijing lhon phat in Khupboi in Neinu kom’a ipi bolna dinga sum lakh 5 mikoma nalah a kei neihet sah loudham tia adoh leh ajinun Phone ah adonbut tapon ahi. Iti adoh doh vangin adonbut mong mong tapon hijeh chun nikhat Khupboi in hiche thu akisuh fel louleh inchen boidinga amu phat in suty ahung doh tan ahi. In ahunglhun in ajinu kom’ah thu hijat vei kadoh a ipidinga neidon but lou ham tunilhah phatah a nasei ding ahi tin nilhah khat chu adong tan ahi. Hinlah adonbut deh pon hiphat chun ajipan seilou ding nati mong mongleh aphai, jingle hepate jouse, tu le be jouse kakou ding, nachungthu kasei diu, inchen semdoh louding lunggel nanei ho kaseija kahungda doh ding nahi tauve tia asei path chun Neinun ajipa masanga ajamdoh louding akihet phat in ahin seitan ahi. “Loan nalah a in le lou sahna a inei jouva pat sum le pai ninglhinna aum tapon hijeh chun kenjong mi kom’ah sum lakh 5 kana kilah in kana kivei tan ahi. Hijong chu nang kana hetsah pon ahi. Hinlah kavangse kit tan, Moreh a kona louchang kg 5 kaloi mi thum toh kana poh uleh Khudengthabi a AR hon eimat peh uvin, Police ah Case Register abolphat un, Jail a umdin kana umtan ahi. Keijong kajah acha behseh jengin, kinloi chal a din sum lakh 5 kana hol in, nangchu adampon kajipa kijen nadinga tia sum kana lah khah ahi. Hiche suma chu kana kilhat doh a, Case jong katha sah a, jail jong kana lhun lou ahitai. Tunla sum kanei tapon, upa a umlou phat a kasum lahna te kom’a nang Phone no. kana peh ahitai, atin ahi. Hitia ahinsei doh phat chun Khupboi jong along asang behseh in, a ulchim in avuh jeng tan ahi. Ajeh chu aman ajinu atahsan dan leh aginchat dan toh a umchan kikheh val behseh jenga sun le jan bang jeng ahijeh in salam in atha leu jeng ahi. Akigel gel leh alung hangval behseh in jalchunga tiengpum ahin kijendoh in ajinu chu Tangte’n ateh in atehlih dehcheleh in ahi. Ajinu jong Tihpen in apeng jengin akap ohjeng jungin, ajipa keng akituh in hinlah ajipan avoh pat ngal phat chun anga thei tapon, achate apa chunga akikhai vangin anga thei tapon hichun khonung miten ahin del lut tauvin aphel khen tauve. Ipi jeh a kivo lhon ham tia adoh vangun ajinu umchan mihet ding jong ajachat behseh jeh chun aseidoh peh tapon thuchom beh a kina lhon dan in aseijon ahi. Ajeh chu seidoh leng kajinu nah nah midang hon anoise dingleh amuda akidah jeng diu jong nom deh lou ahi. Jankho vah in mun chom chom’ah alum lhon in ajipan ihmut bonpi dia jankhanga aga kouleh ajinu jong thip beh a kihung tahsangin ada chah kheh tan ahi. Hiti chun khat jong khat jong ihmu louvin akhovah lhon tan ahi. Khupboi gel’a chu koulut a imutbom’a thuboi jouse seikhom’a, hoija hung kipan a iti hung galkai ham tiho seikhom’a ahithei leh kingaidam to a umding agel ahi. Ahin numei kilungkhoh sah nu jeh chun kihou toh louvin a umlhon tan ahi.

SUMBAT AKISAH DOH U:
Hapta khat tobang bu jong nekhom lou, lumjong lumkhom louva suty aman jing lai un Khupboi chun nilhahkhat maicham asemin insunga houlim abol in ahi. Hiche nilhah vang chun akingai dam lhon anupa lhon in Jalkhun khat ajonkhom nah nah lhon e. Hiti chun Jankhang kim lang chate jouse ihmut nungin Neinu chun ajipa kom’ah “Heo, lungset tah in na angsunga kachonset najouse neingaidam tei teijin, nangma hetsah louleh donglouva sumkol kaveija, vangset jeh a eikimandoh a sumpi jouse athi phat in kenjong upai kanei tapoi…tukal nangma phatsah louvin chonkit taponge tin ajanka kheh in ajipa kom’ah ngai dam ana kithum tan ahileh ajipan jong ajinah nah tin ngaidamna lhingset in ana gaidam tan ahi. Ajingkah in anupa lhon in kipah tah le lung navah sel in ajingthou khom lhon in, Khupboi in mei atih in Neninu in twisa a omin, akisuthenguvin, cha adonkhom tauve. Khupboi miphapa chun ajinu bat lakh 5 sahdoh nadingin ahung kiptei kit tan, aloan jong hiche lha a akisah chai ding ahiphat chun loan avel a lahkit a Bat chujat sahdoh ding tailou lampi dang ana um tapoi. Hijeh chun Bangk ah achen Loan apply abol loichal in asuty kichai kah a asah doh louleh Sum Lakh 5, 10% a apoh uchu thilbai ahipon, aman jong nithum kah chun Loan lakh 10 apply abol chu ahung lolhing tan ahi. Ajingin asumbat napau chu akou lhon in Sumpi sumthoi aboncha Dangka 6.2 lakh chu asadoh tauvin ahi.

LAKH 5 BAT HUNG KIPAT DAN THUBUL:
Hitobanga nom satah a insung hinkho aman jinglai tah uvin Neinu jong ajipa salary ho mai maija kipha theija akigel lou phat in sumkol veija sumpi tamtah tah lamdoh ding ahin gel in boljong ahin bol tan ahi. Ajeh chu kumkhat 2016 Christmas vonchohna dinga ajipa Khupboi kom’a sum ana thum leh ajipan Christmasa vonchohna dinga Dangka 10,000/- ahin thot ahi. Hiche suma chu anuchauva Von anakichoh diuva aseipeh ahi. Hinlah Neinu chun adei Ponve khat chu Dangka 15, 000/- ahijeh chun ajipa kom’ah hiche 10,000/- maimaija ka inkouva ipi von kakichoh diu ham, na it leh nanthot da jenga iti ham tin akinahpi tan ahi. Hichu achate kom’ah aseipeh in, napauvin jong eiho din sum le pai a it’in eiho nehsang a midang anehsah nom ahitai. Nangho cheuvinlang Bazar gakai tauvin tin achate chu Lamka Bazar ah asol in ahi. Minu ching leh ajipa lunggel hethem anahi leh ajipa thilbol chu apom jenga, achate jong phatah a ahil them ding ahi. Aseiding chu adang umlou, “napauvin, sil le chen sanga nangho hinkho akhoh sah joh ahin, lekha hasim a nasim diu bou akhohsah nahi nanghon jong nahet them uva, nikho khat leh napa Sepaipan gentheina jouse akinepna banga nahinmolso nadiu hi nangho khut a kingam ahi e chate”..tia aseipeh a alhamon ding ahi. Ama ahethem dingpen minu chun khonunga achaten apa atahsan lel nadiu leh achate ama lang leh aselanga aki kai nadiuva lamlen phalou atuh peh joh ahi. Hinlah achapa alenpa chun thil ijakai ahethemin, anu kom’ah “Henu, nangsei chu adih poi, kapa hin inchen louchen leh eiho hinkho akhohsah joh ahin sil le chen athupisah poi, ipi dinga nakinah pi ham, asum lo hi free a amu nahisah ham, ulsa long, tonpi nisa athoh a, gonoi meinoija gim le chol a hinkho aman chung chon a, gal le tol’a ahinkho akhut a akichoi tho a sum alo ahin, tukal hiti chun sei tahih in” tin anuchu aseipeh tan ahi. Hichun anuchun chapang kithip in, nang in ipi nahet hih e, naneh ding kineh inlang nadon ding kidon tang….tin aphoh thim tan ahi. Hiche kum chun Khupboi jong Operation ache nauva anakisuh khah jeh in December suty jong hungdoh thei louding a um kit ahitai. Hinla Neinu vang chu ajipa chungah alunglhai lou bangin a umtan, ajipan sum le pai amuho kitup keija manchah a, inchen louchen semna leh chate hinkho semnatailou thildanga moh manchat vai ding angekha him himpon ahi. Aji chun sum le pai hi a itmong mong dan in agel in ahileh phat seh in ajipa sou athamjing tan ahi. Ajipan ahin call jongleh lungdam sel in ahoupi khah tapon, ajipa jong alung dong thim kit tan, ajinu chu ama mathoh thoh a hinkho manga thusei dan in amutan ahi. Hiche laiya pat a chu Neinu chun sum achoi phat a ajipa jong ipia gel talouva kilet sah tah a hinkho aman ahitai. Ajipan thu chengkhat aseileh na ivahsa kahin, nalo jong sikicha katongkha poi tipouva ajipa ahoujing kei phat a hung kinase lhon a kilung khat mo keija hinkho ahin manjing lhon ahitan ahi. Hitia kihou thei louva kum khat langpi ahung umnunglhon a, Neinu jong AR hon ahinmat uva Police khut a ahunglut phat a thuguh jouse hung kiphong doh a hichan chu ahinphah khah u ahi.

NEINU SUMKOL VEIMANG KIT:
Neinu batlui jouse ajipa asah doh na kumkhat hunglhin tan ahi. Hichun Neinu jong aloi hotoh ahung kihou kha kit tan masanga anabol sa chu ajipa hetsah louvin ahin bol kit tan ahi. Black Business hijongleh lakh 20/30 ahol uvin hiti chun ana kipan kit uvin ahi. Aloiho toh lakh 7 cheh a anapohdoh u ahin ama chun sum anei lou jeh a ajipan 2009 kum’a anachoh, achen nau Innmun chu lakh 10 a anatundoh ahitai. Hiche inmun atundoh keuseh ahipon, midang dang koma jong sum lakh 1, lakh 2, lakh ¾ hitia chu muntin a ana bat kit ahitai. Kum khat sunga Bat a abat chun jong-eh vadung bangjenga ana bat doh ahi. Mikidang khat vang hiding dan ahi. Hitia ahinbol uleh amahon jong lakh 50 ahinmu un, sum chu akikhol thou kit ahitai. Hinlah nikhat Moreh a pat Drugs 80 lakhs man ahinpoh uchu Khudengthabi ah Police holeh AR hon anaman doh kit tauve. Thil atam jeh chun Case alen tan amaho cheng se jong Jail’ah a- um tauve. Drugs chohna a lakh 80asuh mang uleh amahon sum tampi anei lou u ahitai. Amaho gel a chu hiche athilpoh uchu ajoh lhah uleh Crore khat tobang amu uva, chuteng leh Beng ngah a ngahding tia anagel u ahi. Hinlah, ajipa sum san jong khop louva avum val ahol a, ajipa het lou kah a gamtin gamtang akhoi lenle jeh in adu abah ding ahitai. Achate jong anu umchan avet uleh in’a louva behman louva hinkho aman phat chun anu uchu umle umlou hole male jong ati tapouvin ahi. Ajeh chu ama hole ama ho kisisah a, an le tui akijonuva, school kai uva hitia chu hinkho amanu ahitai. Ajinu Jail’a umthu chu Khupboi in anajadoh tan kidang jong asah in, alungjong adongin, alha jong asen, alunggel noplou jeh in an le twi jong anekha tapon ahi. Ach ate hinkho, khonunga akinep najouse jong ajinun asuh chavai dan in agel in, akitepna nahsah lou numei ngol a agel jeh in akisih na jong asang lheh in ahi. Hinlah insung thu boi ahitah jeh in amajong suty ahungin ahi. Insung mite chengse akihou tauvin Da dohdin asei tauve. Hinlah Khupboi paneopa ahung ding doh in, Da louding ahi. Abat jouse koiman asah thei louding, ama maman akisah ding ahi. Koiman Neinu adathei lou ding ahi tin aseijin akineopto kit tauve. Ipipi alo uham Neinu jong aloiho toh abon Chauvin Jail a kong ahung doh kit tauve. Hitia suty ahung sung chun Khupboi jong in’a umji ahin jingkah nilhah in a-in uvah Batsu a batsu chu Khoiko lut abang jeng tan ahi. Kholai lenga hung ham tia khat tou ahunga ipi hitam tia adoh le amahon naloinun kasum lakh 2 abai, lakh 3 abai, kaom ah Inmun atunge, kei kom’ah ATM atungin, kilhat doh laijun tin Bat ahungsu jiuvin ahi. Mit le mai jengjong hadoh na ngam ahi tapon, Khupboi jong alungthim asangval tan, ahin lam athilam jong helouvin alunggel gel nan Kungbul bangin akitung nangkang ji tan ahi. Bible in numei chingin a-inchen akisem doh inm numei ngol in a inchen akisuh set e kiti chu ahijeng tan ahi.

KHUPBOI LONGDAMSA KIMUDOH:
Khupboi jong suty kichai in duty mun’langa akile tan ahi. Hinlah Inmuna kon’a akipat doh jou hapta khat val ahitan, Arunachal Pradesh jong gamlha hilou vangin hapta khat jouvin Telegraph ahungin, Suty a kona ahung kile loudan ahin seijun ahi. Hinlah amapa la in adalhahna sot ahitan achate leh api le apu lungkham nan adim tan ahi. Hitia alaitah uvin, jingkah khat TV News ah Dimapur Railway Station a mithi long khat akimun, amahi Tribal mi ahin Manipur a kona ahi ahung kitin ahi. Aminjong ahin seijun, chule amahi Indian Army No…..so and so ahung kitin hiche a kon chun Dimapur a Army ho lamkai nan Dimapur Police hotoh alongdamsa chu agaphong tauve. Khupboi ahi chu ahin hechen tauvin, Dimapur Army HQR ah Condolence Meeting ahin neijouvn, Inlanga ahin pouvin ahi. Achate chengse jong apa ngainan akap kap jenguvin, thil-op a hung jousen jong achate aveuvin koima alu tung a umpouve. Mijouse akap soh keijun, achate neocha cha hon khonunga ipi ahin to diu het thei ahilou jeh in akapi pi jeng tauve. Neinu la koima tahsan aching jou pon, achate le insung ngailu ahilou mijousen ahet ahin koima ahachang thah lou a umpouve. Neinu hin ajipa asuh lunggim val behseh a thi ahi tijong mijousen ahet ahin, mentally torture jeh a kisulih dan a um ahitai. Khupboi hi iti thi ham, min atha ham ole akisulih ham koima asei thei a umtapon ahi.

Hijeh chun insunga Sepai pangho hihen panglou ho hijongleh nupa kiti hi phatseh a kilungto ngai ahi. Kihou toh ngai ahi. Kihet them ngai ahi. Chate hinkho khohsah ngai ahi. Lungkhat a kalson khom ngai ahi. Guhthim’a natoh bol lou ding ahi. Ajinu mipha ahileh aphatna ho chu ngolbolpeh lou ding japeh joh ding ahi. Numei injong najipa mipha ahiman in noise bol hih in, naja peh joh ding ahi. Inei kham kham kitup keicha a man joh ding ahi. Avum aval hol lou ding ahi. Avum avail chunga hin Pathen gaosapna a ume ti het ding ahi. Najipa Sepai ahi a inn’a a umlou man in kichem chavai hih in, guhthim’a ve khat aume ti sumil hih in. Ni le lhan nakhu lel nikho hung lhung ding ahi. Mihem chu nikhat leh achonset nan ahin holdoh thou thou ding ahibouve…………………Pathen dei insung semdoh nadin Pathen thu toh kitoh a hinkho manding apoimo lheh jenge. Nu le pa mitmo chat vai jeh a cha te tampin genthei hinkho athoh a, phat seh a naochaga pung ahin hiche galsat jong ihiuve ti sumil poute.

Moral: Avum aval a Sum ngailut hi chonset ahin, chonset man chu thina ahi.

Previous articleSEPAI VANGSE HINKHO THUSIM
Next articlePU PAKANG HAOKIP (SINGKHOKHAI) 4