67 Years Life Journey of
PU PAKANG HAOKIP
(SINGKHOKHAI)
26th May 1920 – 26th May 1987
By – Pu Chungkholun Mate, Tengnoupal
Sim masat banjom…….!
PU PAKANG WARNING ANA KIBOL:
Pu Pakang chu NSCN hon Warning ahin bol tau vin, hiche warning thusep chun Tangkhul mi eiho paova amin Khailun kiti pachu ahin sol un, Hepa NSCN hon nang hi tha ding nati uve tin ahung seipeh tan ahileh Pu Pakang in jong ipi jeh’a kei tha ding eitiu ham tia ana donbut leh Khailun chun “Nang hin Kuki Naga leh Tangkhul ho kah ah Communal side feeling aneije tin ngohna nanei uve” tin ana donbut’e. Hichun Pu Pakang in jong chutia Communal lungput nei ho tha ding nati uleh amasa pen in “ Tengnoupal District Chandel a koipa, Phaisat Phungyar a khel pa, Chassad Kamjong a khel doh pa leh Maokot SDC HQ Khumlhang nga achon doh’a Khumlhang khomin jong Sahomphung a kheldoh Rishing Keishing chu that masa un lang chuteng kei jong neihung that un, kivuina ding’a gam leiset hite kinei hime” tin ana donbut’e.
Khumlhang hi i upate Mate te khosatna Pu Thangpao Mate haosatna kho ahin, tun vang Sahomphung akisoh tai.
Pu Pakang jong alunggel leh athilgon ho jal chun warning ahung kibol toh alungthim akino lheh jeng tan alang khat ah Tangkhul jol le gol la anei ho akon achungthu hoi lou thu akijah jing tan, akineppi Pu Nehlun Kipgen la ahung vah thei kit lou jeh chun lungkham naleh lung kino nan ana dimtai. May lha ahung lhungtan, achate lah’a mikhat in apa ana kihoupi man in “Hepa nathil gon hohi NSCN-IM ten hin hedoh u henlang thina hin nei tale chun ipi tiding hitam, naphu kahin lah diu ham tia ana doh leh” Olmo hih uvin kaphu lading kathi kah’a kasem doh man mama ding ahi chuteng nampi sepai hon kaphu ahin lah diu ahi tia ana donbut toh lhon in tua hi Aishi ah Napa Demkhoseh toh achaina Programme ga gong lhon ing katin kahung kile tengleh Mollen post a na U Doukholet VO kom ah gakisel tang’e ana tin ahi.
Chutia achapa toh akihou jou nisim 25th May 1987 –Monday nikho hin Aishi a Pu Demkhoseh Gangte toh kimuto din ahung kigo tan, athi ding alha in ahet hitan tin, Jingkah vaikon kah in a Unu jamneng (tehse) chu kilhonpi din thumvei aga tem in Aishi a Nanaonu jipa Patong aha dammo e gave hite tin alep in a Unu injong ginchat lou beh leh kiging lou beh’a tujingkah tah a thumvei eihung tem tin kidang jong asan aman jong midang agatepson kitleh mithum ahin mube’e.
Hichun Pu Pakang in jong eini meimei iche ding ham kati leh apha’e minga ihi tauvin lamlum peh’a che ding ihi tauve tin ana kipah lheh’e.
Maokot apat Aishi kah ahi Tangkhul kho thum kijotpa ahin, akhotil in Jol le gol aneisoh keiyin akimuto na chan uvah “Kajol kadai chat gani” atiu leh “Aishi da isu nupa jengba chatkani” atin “kaidoungei hallak gani” atikit uleh Imlou hel in “Hayeng hallak gani” tin ana donbut cheh’e.
Hiti chun Nampan vadung alhun uvin Pu Pakang chu neolai kichep athon vadung neldi lah achu mun ni akhot thuh in tui hung vei doh ho chu chele vahle ho don ding ahi atin, chujouvin lhan neo khat a sem kit in songpheng khat atung in Cross lim ajih in HT.Pakang tin asun in ahi. Akilhon pi aloi hochun aum chan chu ana ve uvin ana datmo lheh uve.
Aishi alhun in tuchung ahi mun chom’a kalhun ding ahi atin masang’a ana lhunna mun’a lhung ta louvin Pa Thangkholun kom ah alhung in avet dia asei anaonu jipa Pa patong don talouvin Pu Demkhoseh Gangte chutoh akijan hou lim lhon tan ahi.
PU PAKANG THI DAN:
Ajing 26th May 1987 nikho in akilhonpi se se kom ah “kei kalungkin na khat aum in, kei ana masa ing katin nang ho hung nichong nalai uvin lang adamlou Patong phaten hin ve un” tin Aishi kho dalhan Maokot hinle jon din Phaimol lam ahin hopan masang’a ana lhun nangai hikitlou In chom khat ah cha ahin don pan ahileh; vangphat um tah chun Phaimol akon Maokot jon ding Pa Thanglut te nupa leh achateni, chuleh Pa Jamkhoson Baite ho ana um khal khal uvin ama ho cheng toh chun Maokot lam jon na ahung jing lai u nilhah lam pung 3:30 don chun Chatric Khunou leh khullen kikah Leisanbung kiti mun achun NSCN-IM mithum lamsah akon ahung chom lha un khat in Pa Thanglut te nupa leh achateni chu meithal la adoija Jam uvin nahung ki nung hei lou hel diu ahi atin, khat pan Pu Jamkhoson Baite chu leibang toh anombeh’a khat pa chu Pu Pakang chu ahinjot jangkeiya Kana khun no atileh Pu Pakang in Maokot tin adonbut in Naming karino tin adong kit in, amanjong Pakang tia adonbut leh meithai hung ging peiya ahinna ana lah’u ana hitai.
Hiti chun Pu Pakang in galmi NSCN-IM ho khut akon thina ahin toh tan ahileh Phaigam/ kolgam akon in Insungmi aloi leh agol angailut cheng in vangsetna chung hijongleh hahsa lou beh in lhangsung lampi leh Lei Arjun Raj toh ana kimasemna chung ah boina um lou hel in alhankhuh chan gari in ana dallut/lhailut soh keiyun thivuina kin chu aphat hom in analap soh kei uve.
Pu Pakang Haokip Maokotpa longdamsa kilap tahih jongleh alhan chung beh ga phau hite tin Pu Paolen Ex. MLA, Pu Holkhomang EX. MLA chuleh Pu Paokai Ex. MP leh Pu Onsei Khengjoy Haosapu leh achapa thum channa Tongkai toh Imphal akon Maokot jon in Jeep khat in ahung un, ahileh vangset umtah in Jamjingphung kiti Chatric leh Maokot kikah a accident ahin toh kit un, hahsa tah in Maokot ahung lhung uvin, Pu Pakang Kosa na kin chu ana bol uvin, ama hohi Pu Pakang kin a kisalal achai napen jong ana hitauve.
Kidang akisah na chu 26th may nikho a thi ahin, nithum aki-op jouva kivui ahin, gari hung jouse 31st May nikho a akile jou jou 1st June nikho in kitoh chet in Chuhgo jankho vah in ahung jupantan, thupi tah’a ana kisem Lei chu Twi jin ana lhoh mang tan ahi. Pu Pakang leh Captain Arjun Raj in lhang mipi toh kilung toh tah’a anado doh’u Lei 1st June 1978 nikho’a chuhgo in ana lhoh mang chu kum 31 jou 2019 kum in THIHLEI do doh ahi bep nalaije.
BANJOM DING………..
Source:
KHOHUI News