Home Lahkhom Pathen Laitan Hidin Kagel Thei poi-I

Pathen Laitan Hidin Kagel Thei poi-I

435
0

By S. Thangboi Kuki (Naosenpa)

Phat khat lai a hin Gollhang Lalneo kiti khat ana um in ahi. Mibang a insung nomsa te ahi lou jeh uchun college kai le natoh neo2 kop pum in ahung khosa in ahi. Lalneo hin natoh thaset le na tohmo jong anei pon ahi. Khosung a chun mi in sah na ho a akoun ji in ahi. Lalneo hi a chun le jo ding Pasal chapa masa pen ahin anoiya anao pasal khat le numei khat aume.
College suty lai ahi jeh in Lalneo jong toh nathei2 a na atong jing lai in nikhat Padeh in Lalneo jah a gohaa (well) alai peh din ahung tem in ahi. Amani jong asum lut ding jat le thil le lo maan ding jat le a goha lai ding daan ho chu akihou lim lhon in, jing a kipat pai din a akihou lhah jou lhon in Padeh jong akile pai tai.


Ajing nikho in Lalneo jong a manchah ho le aloipa Seibem akipui in Padeh te inlam chu ajoun lhon tai. Thil le lo ho asuhto jou lhon in natoh chu akipan lhon tai. Suunkim don in Nungah Chongboi in cha le nehthei ahin choi peh lhon in ahi.
CHONGBOI: He u kichol lhonno, cha hung don lhon in
LALNEO: Umm.. kichol thei hitahi.
(aloipa Seibem chu akou in cha le nehthei chu ame lhon in, Chongboi chu agah hou pai ngal in ahi)
LALNEO : Sopi, nang la kamu kha ji pon in neite Pu Padeh te tohin epi lampang a naki nai u ham?
CHONGBOI : Kinai na jong aum deh hih e, kanu te toh kiheu va le inna hi in bahara tideu va kanaopa toh kaum lhon ahi. Lekhasim kahi lhon e. Ka on kah lah le innei te hi kaki thopi ji ahi.
LALNEO : Ooo… apha e. Lekha la ichan nasim hitam?
CHONGBOI : Kei hin Class IX kasim a, kanao pa’in Class V asim’e.
LALNEO : Ooo.. lekha hasim lhonn’o.
CHONGNEO : Hengee.. Kakipah e.
(cha don jou in Lalneo teni gol cha jong natoh aki pan kit lhon tai)
Nilhah lam in Lalneo tenin jong natoh angah lhon le Padeh jong in ahung lhung chet in, Chongboi jah a ”almera sunga sum chu hin la in lang na u teni hi pe o” atin, Chongboi in jong sum chu aga la’n Lalcha chu ape tai. Padeh in jong Lalneo teni natoh na nung chu aven alung lhai lheh jeng in ahi.
PADEH : Lalneo nanatoh lhon daan ahoi in apha lheh e, najo lhon tokah sen pontho tah in tong jing lhon in. Sum le pai chu avat chen in hin pe jing lhon nang’e.
LALNEO : Olee… hepu. Ahileh keini jong gache pai ngal lhon inge.
PADEH : Ahi jongle … mangpha.. !
Phat le ni ahung chal2 in Lalneo tenin goulcha’n jong pontho tah in na atong jing lhon in, suun le Chongboi in cha le nehthei athah peh ji lhon in ahi. Chomlou kah in ahung kihe doh tao vin ahi goulcha kingai tah ahung hi taove. Lalneo tenin jong a natoh na lhon ajo toh kilhon in sum le pai jong alhingset in akilah lhon in ahi. Lalneo hi miphatah ahi jeh in min angai lu in aloi le goul hon jong angai thei lheh uve. Chongboi toh ahung kihet toh lhon in Lalneo in jong ajo chan in Chongboi chu aki thopi ji in ahi. Abang komleh home assignment ho abol peh ji in, Notes ho asem peh ji in, hiti chun Chongboi teni ucha chu lekha ahil ji in ahi. Lalboi hi chapang houi daan athem in Padeh chaten jong angai lheh uve, adeh a alhumpen nu Jouzam kiti nu hin angai dehset in ahi.

Nikhat hi Jouzam hatah in adam mo in a inko ten epi asei uva epi aneh sah got vang uvin anom mong2 pon, ” Ka u Lalneo gakou uvin ama kamu lou leh epi sei jong leu chun kanop lou ding, emacha ne pong’e ” ati phat in Chongboi chu Lalneo kou din ahin sol taove. Lalneo in jong neh thei phabep ahin choi peh in ahung vil tan ahi. Kidaang tah in chubang a damlou nu in Lalneo amu chun aki pah val in ahung tou doh in Lalneo neh thei hin choi ho chu ane in alip doh jap jeng tan ahi. Padeh te insung mi aki pah lheh in adeh a Chongboi chun akipapi lheh jeng e. Hibang a damlou nun Lalneo amu2 a adam abah jeng chu agelle kidaang jong asaan pah jong apah cha lheh e. Chapang hon angai daan agelle aki pah ji lheh e.
Suty nikhat hin Lalneo in Chongboi chu amaho lou a koun ding in agatep leh Chongboi jong anom in, lou akoun khom taove. Lalneo nu le pa in Chongboi natoh daan le aki sin sah daan chu ave lhon in apah cha lheh lhon in aki thim hou lhon in ahi. Suun tou phat ahi toh lhon inn lou buh (hut) sung a chun atou uvin cha adon un nehthei aneu vin ahi. Lalneo nu in Chongboi jah a:


LALNEO NU : Ahileh boinu nang hoi lang ho nahim? Nanu napa dam nao vem?
CHONGBOI : Henu kei Saikul lang ho kahi. Kanao to hilai a hi lekha sim kahi lhon e. Kanu le kapa adam lhon nai.
LALNEO NU : Oooo…. ! apha e boinu, lekha ha sim in. Nanu napate hou vin hitia hi genthei tah a lekha kahin sah u nahiu vin pontho tah in sim un.
CHONGBOI : Heng’e henu.
LALNEO NU : Na min la epi ong boinu.
CHONGBOI : Henu kei min Chongboi ahi.
LALNEO NU : Namin chu angei sel e boi, namel jong ahoi in, natoh jong napon tho e.
CHONGBOI : Kaki pah e henu..!


Nilhah lam in chephat ahi toh kilhon in, natoh jong ajou uvin ann me (vegetable) phabep ahin kipoh uvin ahung kile tao ve. Lalneo le Chongboi jong ahung kihoulim phei2 lhon in ahi leh in aphah lam chao jong ana he doh lhon poi. Lalneo in jong anu jah a ” henu kagoulnu gathah inge” ati leh anu in jong ” henge boi ann me jong them khat choi lhon in” atin Chongboi chu maai, changmai, changkhot, maaiche phabep aki choi sah tai. Lalneo jong in aga lhun le bu neh phat ana hi tan aki suhtheng in an ne ding in ahung kigong tai. Ann neh toh lhon in Lalneo te inko chu aki hou lim un. Lalneo nu’n ajah a:
LALNEO NU : Boi tunia nungah nu chu koi ba ham ?
LALNEO : Kaloi ho ahi, hilai a hi anao toh lekhasim a um ahi.
LALNEO NU : Ooo.. ! aphat toh bou ve. Kamou dinga hichi ho tobang khu kadei e. Nungah nahel le chingthei yo.
LALNEO : Nadei le kihel vo kajao poi.
LALNEO NU : Tijaat sah a hel in kiti lou hichu .. ! moh a nungah nahel le ama ho tobang khu apha e kati hibou chu.


Lalneo in jong ann neh jou in a room lang ajoun in lekha aki sim tan anao teni hil toh akop e. Nileh lha ahung kihei in kumlhun koun lang chu ana hi tai. Lekhasim school kai ho jouse kumlhum themvet na a ding in nasa tah in pan ala tao vin ahi. Lalneo jong Chong koma akhulai leng beh ji tapoi, a lekhasim kisuboi khan te ati jeh ahi.
Chomlou kah in kumlhun themvet na ho jong ahung kichai gam tan, Chongboi teni ucha jong a kholang uva Christmas maang a kile ding aum lhon tan ahi. Nilhah in Lalneo jong chomkhat aga kholai leng in chow aki hon un.. thanom tah in aneu vin kipah tah in aum un atot un aki dai un, jaan asot tah jeh in Lalneo jong ahung kile in saanga lengchan na jaan choldam na jeng jong nopna ana um tapon, a imu thei tapoi…. Selung hel in khunlai chunga akilih le2 in ahi. Chongboi jong chuti chun a in lang angai in anu apa-akhomite aloi apai ho to kimutoa nomma Christmas maan ding agel le atha anom in… ahin agoul ngai Lalneo daalha phat chomkhat hijong le kilha kaang ding agelle alunghel in phaimit sing mon taikho vah jou lou a aum lai in ahet lou kah in ana imu lha tai. Ajing in Lalneo in Bus parking chen aga thah in :


LALNEO : Chong, phat chomkhat ina leng khom u anom in hinla khen lou thei ihi poi, lunghel aum e na…
CHONGBOI : Umm.. kalung hel daan.. in kilhung le hel cheh kit in tin, iba ilo di hai naa ?
LALNEO : Chu ti di ong.? Kei chun la nei hepha pon nate kati in.
CHONGBOI : Ko hih oh!.. Nang joh chu, chutinah ta chun.
LALNEO : No Wayyyy… Chong, kihou mat nathei number khat beh dalha tango..
CHONGBOI : Umm.. khoh lous. Hiche hi kapa number ahi (atin pen le paper ahin sat doh in ajih peh tai).
Bus jong ahung kithing tan Lalneo in jong ”Chong, ana dam sel lhon o naa.. phat chomkhat kikhen ding hijong le hen.. chomkhat joule kimu kit ding ihi nai.. Christmas nom tah in hin maang in lang khovei le idam u le kimu kit taote’ atin, Chongboi in jong “ahi jong le ana dam sel un ong” ati toh chibai aki bol un akikhen tao ve…

Chongboi jong in aga lhung in a inko ten Bus parking a ana ngah un athil le lo ho apo un in lam ajoun taove. Mitin kinep na Christmas chu ahung lhung in khosung a nungah-gollhang ho jouse decoration a pang loi laa jil loi aum un, khosung mite chu ama toh thei2 na a chun pan alao vin Christmas a din kigotna nasa tah in anei tao ve. Chongboi jong aloi ho lah a chun thanom ta in ajao vin ahin a selunga vang agoul ngai Lalneo vang ahai mil deh poi. Alang khat a Lalneo jong khosunga sin thei tah ahi toh lhon in paan nathei2 a pan alan Banner lam pang a mopohna akipeh bang in banner hoi tah in a jih in ahi. Nilha khat Lalneo in jong Chongboi in number apeh chu apa phone a koun in agah call in ahi leh Chongboi pa’n ahin tuh in:


LALNEO: Hello… hiche hi Chongboi te chu nahi lou u hai mo..?
CHONGBOI PA : Ahi e.. Chongboi Pa kahi. Epi thu hitam.?
LALNEO: Hepa kei Lalneo kahi, Chongboi loi ho kahi.. Ama toh kaki hou thei lou di ham?
CHONGBOI PA : Chomkhat ana khungai in…..
CHONGBOI : Hello….
LALNEO : Hi.. ! Chong nadam2 hinam.
CHONGBOI : Umm.. Kadame.. Nangla..?
LALNEO : Kadam nai.. Christmas nom nam..?
CHONGBOI : Umm.. anop na’e.. . Nang la nop nasah na em?
LALNEO : Umm.. anop nai.. Chong napot doh le athip mang jel e kalung hel daan..
CHONGBOI : Kei jong kalung hel daan..
LALNEO : Hehe… nin ngai thou hai
CHONGBOI : Kangai lou. Nang in la
LALNEO : Ken jong kan ngai lou…
CHONGBOI : Joubom..
LALNEO : Hoi o joubom


Chomkhat aki hou jou lhon in phone akoi lhon tai. Hitichun phat kilem kom le phone a ana kihou jap2 ji lhon in ahi.
Christmas le new year jong ahung kichai in muntinna khosung miten kumbul natoh na jaat chom2 a sum le pai hol in aki salunggim pan kit tao ve. Lekhasim school kai hon jong aum nao school, boarding, hostel, Rent house…. cheh ajoun pan tao vin ahi. Chongboi in jong Lalneo phone abol in jing a ahung ding daan asei peh tai. Jingkho vah in kolninou ahung sah tan, jing ann neh jou vin Chongboi le anaopa jong a inko ten Bus parking chan ahung thah doh un Chongboi jong kipa le lunghel kop pum in Bus chunga chun ahung tou tan, a themjil na mun lang ahin joun tan ahi. Lalneo in Bus parking a ana lamto in aumna chan aga thah tai.

Chongboi le anao in jong athemjil na lhon chu ajom peh kit lhon tan. Lalneo jong phat kilem pet aum kom le Chongboi teni aga vil ji in ahi. School suty ni kom le a innei teo vin Chongboi chu lou koun in apui jiu vin Lalneo jong aga jao peh ji in ahi. Abang komle Lalneo te lou vin akon ji lhon in ahi. Hitia kingai tah a hinkho amaan jing lhon lai in phat chu ana che sao lheh tan June Suty itiu Summer Vacation jong ana nai lam tan ahi. Lalneo in jong ahin lungsed doh khatan, sei jeng ding chula lungmol le kisonlel nan house full in adim jeng tan ahi. Ahi chu Lalneo vin sot a pat a ana lungsed joh chu ana hi tai asei lou jeh a ihet lou thu ahi bouve. Lalneo in jong nikhat Chongboi chu sight seeing togom in mun khat a apui in aselungsung a um lunguh thimthu chu alel tan ahi:


LALNEO : Chong, mun le gam ho hi nom nasah lou ha.
CHONGBOI : Anom nama e..
LALNEO : Chong, nakoma sei nom khat kanei e. Hin sei jeng leng goul in epi nagel dem.
CHONGBOI : Epi thu lom2 hitam kidaang sah a … hi sei jengo.
LALNEO : Chong, ken kamu nia pat a lungsed saangpen kana chaan nahi tai. Phat hichen hi sei lou va lunguh a kahin thoh jjing ahi. Ahin mei-aam pon a aki chun thei lou bang in kalungsed na hi gam meikah phel mit jou hoi lou abang tai. Im jou lou lunggel ahi jeh a tunia hi nakoma kahin sei jeng ahi tai. Lung nom mo nan saang hih o naa.
CHONGBOI : U Lal.. lungsed neihin chaan chu kakipah e. Ahin mi bang hetna chih na thepna nei lou kahi jeh in nalung tohjou ding kaki gingcha poi.
LALNEO : Chong kisounglel hih in, kalungsedna hi hinkhoa ding ahi. Ken ahi lou ding thu kamoh sei ngai poi. Nei tah san lel hih in. Kaum chan jeng a jong hi nahet doh lou ham. Oleh nei sonlel joh ham?
CHONGBOI : Ahi poi U Lal, ken jong kahin lungsed e. Chutia nei lungsed mong2 le ken jong kalungsed na saangpen kahin pe tai.
LALNEO : Chong, kalungsed na hi itih hijong le maang taponte. Lungsed kachaan sa nunglah kit ponge. Nang’a ding in paal bang in kisuong jing nang’e.
CHONGBOI : U Lal, kei jon nang a ding in itih chan hijong le paang jing nange. Hinkho a ding in kahin lungsed e.


Lunguh a kisel lungsed na thinthu lungna chimma asuut jou lhon chun Lalneo jong alunggel ana vah jeng in pohgih ajaang jeng in ahi. Chule alungsedna akibe cheh2 jeng in kipana maiso chu asomai a alaang jeng in ahi. Alang khat a Chongboi in jong alungsed akho to jing le agenthei na a pang ding alungsed Lalneo akimu jeh in aki pah in ahi. Phat chomcha a angaito lhon chu het maan lou in chung tonisa’n alhum na mun ana joun man tan ahi. Amani jong kipah tah in ahung kile hon tai. Lalneo le Chongboi in jong kilungsed na hinkho ahin maang jing lhon peh to lhon in kunlhun koun lam chu ana hitan, Chongboi teni ucha in jong exam achai jou vin Lalneo in aga thah in akile kit lhon tai.
LALNEO : Chong hoilai mun a um jong le hen kigel doh jing hite na.. ikah a thulam leng le ei suboi ding ijat um jong le lunh lha lou vin hung pang jing hite ooo..
CHONGNEO : Henge U Lal, nasei jouse kahethem soh kei e, hoi a um jong leng nahin gel doh jing nang’e. Kon epi sei jong le eini vaang khen poite oo.
LALNEO : Chong, Christmas teng nakhou va kahung dihe naa.. hung kilet sah hih oo naa.
CHONGBOI : Umm khoh lou.. hungoo… Epi liletsahsah na ding jong kanei hih e..
LALNEO : hehe… moh a kandai bou chu. ahileh ana damsel lhon in ong..
CHONGBOI : Henge.. U Lal nang jong ana damsel mai in…
(Bus ahung kithing in Chongboi le anaopa jong ache pai lhon tai..)


Lalneo jong in lam joun in ahung kile tan, akisutheng in lekha chomkhat asim le Lekha chunga chun Chongboi lim jeng bou alaang tan alunghel in lekha jong sim thei lou in aum tai. Nilhah lam in Lalcha in jong Chongboi chu phone abol in dama aga lhun thu ajaan aki pah lheh e. Phat le nikho ahung chal2 in Christmas ahung lhung tan. Nilhah ann neh jou in Lalneo in jong anu jah a ” Hema jingle kaloi te kho a Christmas maang a kache ding ahi kumseh a eiho kho a kimaang2 jeng khat vei beh gaki huilha inge” ati leh anu in jong “Boi tulai thu apha tapon ching thei in” ati, Lalboi in jong ” henge hema ema aboi um ponte” ati ahi.

Jaan in Lalneo jong Chongboi te kho a che ding chu agel le atha anom in Chongboi angai val in jaan imu mo hel in akilih le le leh het maan lou kah in jing ahh akhong maan tan ama jong a imut lhuh to akitoh chet e. Suun lam in ahung khang in decoration bol na in chom kha aga jao in ahi. Ema jouse ahin chai jou vin in lam ahin joun in Lalneo in jong nilhum masang a lhun na tei ding chun Chongboi te kho lang joun ding chun ahung kigo doh tai. Damsel in Chongboi te kho chu aga va lut tai. Chongboi in jong ana ana ngah in a in uva ahung kilhon lut lhon tai.
CHONGBOI : Henu-Hepa, ama hi ahi Ka U Lal kana tichu, kahahsat kagenthei na a ei na kithopi ji ahi.
CHONGBOI NU : Kipa aume Boi, Na nu napa na u na nao te dam va hinam?
LALNEO : Umm,,, adam soh nao ve Hepi.
CHONGBOI : Ahileh He U Lal hung kilhao lha o, ann neh phat jong lhing di ahi tai.
LALNEO : Ole..
Chonboi le Lalneo jong in lhaang lang a vacha (river) a chun kilhao ding ahung phei lhon tai. Khosung mite chun Lalneo chu aha vet thei lheh uve, amu khah lou u le mithah ahi jeh jong hinte. Adeh a gollhang ho mit-ha chu Lalneo in hoi asa thim thei tapoi. Ahin ema gel lou in ahung phei lhon tai.
CHONGBOI : U Lal kakhou hi nom nasah na em? Nagel toh baang nam?
LALNEO : Umm.. anop e. Kagel saang in nop kasa joi..
Kihoulim toh kilhao akop lhon jou in ahung kile lhon tan ahi leh ann neh phat chu ahung hi chet in ann ane tao ve. Chom khat jou in Kaikhom na dah ahung ging in ama hou jong kikhom ding in ahung tao ve. Thanom tah le lunglut tah in houkhom na a chun apang lhon in, kaikhom kikhen in mipi chom khat kilha doh doh na phat ahung kihong in chujou le lenkhom atiu chu kipan pai kit ding chu ahi tai. Youth te a kon in thuphon khat ahung kinei in ” Kaikhom na chu aki chai in tun chomcka ki hui lha doh na inei diu chu jou le mipin- khosung mi alen aneo hihen sah le lhang jet le vei a koun hung kaalsoung u le nao loi le loi te ho jong ihung jao cheh diu vin iki tem uvin ahi ” tin mike ahung kisaam in ahi. Chongboi in jong aloini ( Hoineo ) atem in Lalneo chu toh in gaphao te atin acheutaove. Chongboi in jong Lalneo chu aloi nu jah a phondoh na anei in, Lalneo jah a aloinu ( Hoineo ) chu phondoh na anei in ahi. Lalneo in jong mei chu atih koung in aki oi ding asah lai tah un hetmaan lou kah le ginchat um lou kah in Chongboi te in pam lang a koun chun gollhang khat in Chongboi jah a “Chongboi epi nabol den uham kot hong in ” ahung kitin. Chongboi in jong ” kaden..! Ngamtong ahi veh ta o ” atin, “aki khah poi hung lut in ” ati leh kot chu ahin son hong un gollhang 5 ahung lut in Chong chu ahouse un:


NGAMTONG : Mike gin najah lou u ham, epi nabol den uham
CHONGBOI : Ka ja nao ve, nangho kou kangai pou ve. Chomcha hi jong le mei gah ki oi lumma hung di kati ahiu ve.
HOINEO : U Ngamtong namel se val e, keiho kaum lou uleh lasa di bei hel ham kihung nante.
NGAMTONG : Pao tam hih in… kithip tang.
LALNEO: Sopi, moh lung han bol hih in ei jong hilai munna iloi igol komma Kumhei maang a kihung ahin, lung phamo bol bou te. Kahung diu tai.
CHONGBOI : Hilai hi ka in hichu kathu2 hichu nang ho suh kou tou kou di kahi lou pi chu. Thip beh in kiche doh tao. Kahung nom phat2 le hung na veh tang.
{Lalneo la alungsed nu ahuh nom ma2 jeng ahuh le kinah di tina ahin, ahuh lou ding chu la hithei kit lou, hijong le maljin ahi jeh chu akitim ham2 in ahi}
NGAMTONG : Nang nu mong2 hin nei noise ham?

Ngamtong chu Chongboi chu abeng le Chongboi jong tolla alhu in akaa pum in ” Na epi kahia hitia hi nei bol ham, kaloi kagoul lah kisan a hitia hi nei bol ham? Nahet nom le maljin pa hi ka dongma pa ahi” ati. Alang khat a Lalneo in Ngamtong chu Chongboi ute khat tou hinte ati jeh le mi khoa maljin mai2 a hung ahi jeh a chu kipha lam kha joh ana hi. Tun, Chongboi ute ahi lou ahet phat in Chongboi chu aphongdoh in ” Sopi phale sele maljin kahin hitin kibol poute. Noi se na len pen a kalah ding ahi. Akho nei nahi naove hijong le hiti beh set poute. Kei jong kakhou va khat tou ahung le kaki thopi joh ji ahi ” ati leh Ngamboi chun nang maljin kisan napao ngam ham atin asu pai tan ahi.

To be continue….

— abaan akit tengle ana sim kit taote.. asim jouse chunga kipa thu ahung kiphong’e..!

Previous articleKHANG KIKHEL-NI KIKHEL IV
Next articleMUNPHALOU