Sat, April 25, 2020 by Crosby Haokip
(Lungset um Hoineo hinkho thusim)
Class 12 kachaiyin kanu koma, βHenu, lekha aban sim da tange. Ina um ingting natohle thamin nakithopi jing tange. Nachangseh a ina naum kal jong asot tai,β katileh anom pon kajah a, βBoi, Hoineo, ven, numei hijongle chun nabolthei ding tampi aume. Thinglhanga uma natoha a neh le chah kihol thu ding ngaito hihβin,β ati phatin kanun kei dinga aphajo agon joh hinte, katin kanom tan ahi. Ina kaum sungin na katong khom lhonin, nop le dani kathoh khom lhonin ahi.
Lekhasim a kache ding konin kanun maicham eisem pehin kajah a, βBoinu, nungah khat nahi jalin nahin lungset leh nahin hel, nadeicha hung umpan ding ahitai, napah hoilai tah ahung hitan nahinkho puise thei ding lhepna ahat tai. Hijeh chun ching theitah a hinkho naman a nama lampi Pakai koma nakilhan doh jing angaiye. Pasal khatβin eihin hel manβa muda loi jeng ding ahipoi. Ajeh chu Pakaiyin ahinsol khattou himai thei ahi. Ipihileh nachunga thilsoh jouse Pakai koma naphondoh leh aman nabol peh nante,β eitin jingkah matahin Churachandpur kahinjon lhon tai.
Kalhun lhonin B Vengnom a insan khat umsa kamu lhonin kaum lhon tai. Kanun avat jouse eibolpeh in, kachanga insan a kaum ding ahijeh chun amajong alung gim lheh e. Hijongle taona eiman pehin amajong lungmong selin achetai. Kanu che nungin kangai valin kakap kap tan ahi. Kanu che nungin kaumna inneite koma kholai kagaleng in ahile maicham anasem uvin, eikou jeh-uvin keijong kajao tai. Chuin inneinun kajah a, βHoineo, naumna mun hi nain tobanga nagel ding ahi. Ipi lhahsamna naneiyam, kiphat lam loubeh a nahinsei jeng ding ahiye. Keiho jong ven, kei, napa le nanao bou kaum uvin, na-u Seiboi hi gamchom a lekhasim ahin, naboina aumleh apat patβa nahung sei ding ahi,β atin eilungmon sah lheh lhon e. Hiti chun amaho jalβin lungmong tahβin kahung um tan ahi.
Churachandpur College a kakaiyin attendance phatahin kachepiβn kabol ding dang umlou, lekhasim bou ahitan ahi. Ka-on komleh inneite natoh kakithopi jin, lhong kajut in, kong le von kasop peh jin abangleh an kahon peh jiuvin kane khom jiuvin ahi. Kenjong inneinu jah a,
KEIMA: βHenu, ka-u Seiboi gamdanga umpa chun ipi abol ham?β
INNEINU: βDelhi University a master asim ahiye. Tukum le achai ding ahitan, June tengle amajong hungpot tan te.β
KEIMA: βThanop aum sam e henu, gamdang jong kamu nom dan.β
INNEINU: βHoitahβa lekha nahinsim a BSc sangtah a nahin chaileh nakai ding ahiye,β atin ahile kakimoh neppin kakipah lheh jenge. Chuin kajah a, βHoineo, nanu nangai ji em?β
KEMA: βKangai ma ma e henu, kingai jongle kium khom lou iba kalo dingham.β
INNEINU: βAhiye, hijongle hilaiyah lungmong selβin umin lang kiphat lamna nanei louding ahiye,β atin avelin eilhamon in ahi.
June lha ahung lhung pan tan keihon jong MU noiya semester exam kahin nei pan diu ahitai. Nikhat kaumna insunga kaum patβin inneinun eihinkouvin kachen ahile kajah a, βTuchun na-u Seiboi jong damselβin in ahung lhung tan maicham khat sem ute, tia kahinkou nahiye,β atin chuin cha ka-om vai vaiyin maicham kasem tauve. Ka-u Seiboi kamu chun anaum talou ka-upa kalungin ahung kilangin aguhβin kalhisoh tan ahi. Maicham kasem jouvun anun Seiboi jah a, βBoipu, ama hi nanao Hoineo ahiye, eiho insan a um ahiye. Amanjong jingβa pat exam apat diu ahitai. Nanao banga nagel ding aboina aumleh nakithopi ji ji ding ahi,β atin chuin chibai kakibol lhonin tounaa katouvun kakihoulim tauvin ahi.
Kanutoh kakihou nom lheh e. Ahinla kakho lang uva network aumlou jeh-in ahinthei pon ahi. Chuin ka-u Seiboiyin Delhi langa aum laiya lim akilah hou eivet sahin katha anom lheh jenge. Chule von tampi jong ahinpon keijong eipeuvin ahi.
Jingkah in ka-u Seiboi koma kachen lekha kahet louho kaga kihil sah in ahi. Chuin aman kajah a,
SEIBOI: βHoineo, inlanga koi koi naum u ham?β
KEIMA: βKei henu bou aume.β
SEIBOI: βPenpi ule nao nanei lou ham?β
KEIMA: βKachunga pasal khat aumin, nangtoh golkhat nahi ding ahi. Ahinla ningkum chun eina dalha tauve. Ka-upa pul adou jeh-a kanu jong hitia hi geplo leo ahitai, kanu genthei dan,β kati chun kamitlhi analong man tan ahi. Chuin kamitlhi eitheh pehin kajah a,
SEIBOI: βKeiho koma nahung um khah hi navangpha ahiye. Naboina nahahsatna aum leh nahinsei jing ding chu o,β atin amanjong eilhamonβin ahi.
Exam kabol sungin aman lekha eihil jingin nom kasa lheh jenge. Amel ahoiyin gollhang phatah le lekhathem jong ahikit in hitobang gollhang hoi kamu kha hih e. Vetnom nom aumin, atotse kitβin akoma kaum chim ji pon ahi. Exam kachai jouvin chomkhat suty kamu jeh-uvin inlang che dingin kakigong tan ahi. Kache ding konin ka-u Seiboiyin Sugnu bus parking chan eihung thahin chomkhat kakoma atouvin kakhut atuhin kajah a,
SEIBOI: βNao, itih le nahung kit ding ham? Nahung kile kit tengle hilai muna kananga kit ding chu o,β atin ahile kalung ahelβin kalhisoh tan ahi. Kalhiso amu phatin kajah a, βIbolβa lhisoh nahim, nanu koma che ding nahiye, alhisoh ding keibon kilhisoh louva.β
KEIMA: βHeu, kalung ahel e. Nang le henu ho jong kahin ngaiyuve. Kahung kile kit tengle nomin kivop khom kit nate na?β katin amajong akumin gari jong ache pai pai tai. Hiche ni chun ka-u Seiboi kangai lheh jenge. Kamitlhi ahalon lheh e.
In kalhunβin kanun thing ana-eh in, kei eimu phatβin akipah valin kakikoi lhonin ahi. Chunnu toh kimutoa kikoi vala nop ding kahe tapoi. Jan jongle kanu kakoi louleh ka-ihmu thei jipoi. Mun chom a mihon nungah a eimu vanga kanu koma kaum tengle naosen sangin kakhoh jon ahi. Chuin kanun kajah a,
KANU: βBoi, college nakai louvu ham?β
KEIMA: βHenu, exam kahin chaiyuva chomkhat suty kakilha jeh-uva kahung pot ahiye, nang kahin ngaival a,β katin ahile kanu jong akipah valin ahi.
KANU: βNaumna nom nom hinam?β
KEMA: βHenu, kaumna vang lungkhamna ding aumpoi. Inneite jong aphat dan u. Kahung kon chet a chu Delhi langa college kai ka-u Seiboi jong hungpot doh a aman lekha eihil ji ahiye.β
KANU: βLungmon aum lheh jenge,β atin kanu koma hapta ni lhingset kaum tan ahi.
Suty kichaiyin keijong Churachandpur jon dingin kakigong kittan ahi. Chuin kanun anme le sagop tampi agongin ka-u Seiboi te dingin jong tampi ahin gongin ahi. Kalhun ding konin katou khompi nupi khat phone kathumin ka-u Seiboi kahetsah in ahile amajong eingah dingin ahung tan ahi. Kakimuto lhon chun kipanan kadim jenge. Kapenpi ka-u tah tahin eihung vailhun danin kagelβin ahi. In kalhun chun kathilpoh ho kaso lhan amaho chan ding se se kape tan ahile akipah soh keiyuve.
Nikhat kakoma ka-u Seiboi ahungin kajah a,
SEIBOI: βNao, keiho koma nachen den ding hitam, kahin it den tauve,β atin tot le tah gomin eihin daiyin kenjong,
KEIMA: βHithei ding hile ba pha ding hiya, kei koima thei nom bon kihi louva.β
SEIBOI: βNao, thukhat kasei nom e, gelse hih tango.β
KEIMA: βSeiyo heu, ima gelset nading aumpoi.β
SEIBOI: βNao, Delhi a kona in kahung lhuna namel kamu chu tuchanin kalung a alang jinge. Hiche namel kamu ni chun hoilam a kona Joujam pah kainsunga um ham, tin kahinvet nom lheh jenge. Namel a kadei keo hilouvin tuchan ium khom sung-uvin naum chan le nakhan chan hi kalung geltoh akitoh lheh jenge. Nang kalungset kei henu le hepa koma kaseileh jol in, tia eihin sol lhon ahiye,β ati chun kipa le lhaset kakop e.
KEIMA: βHeu, phaten gelpha kit tem-uvo. Kei ima hilou pen pen, kanu toh genthei tah a khosa kahibouve. Hisang chun kei sanga aching athemjo kihol o, achuti louleh khonung leh nakisih ding ahi.β
SEIBOI: βNao, nakoma kahin lungset e, katia kanu le kapan kajah a, βChenlang Hoineo ga kihel in kalungset val e,β atileh keihon nang sanga phajo le hoijo numei hoilanga kamu tah diu ham? Nang sanga kalungset joh ding um tapon te.β
KEMA: βChuti ahileh kanome. Ahin heu, khonung le kei le kanu ka na ding hung hikha ding ham, tin kalung agim e.β
Hiche nia kon chun kahung kingai doh lhonin kenjong kangai lheh tan ahi. Ahin inkhat tobanga kium khom ahijeh in kalung amonge. Aman college a eihung thah jin, kikhen teng jongle eihung la jin ahi. Kahung kipatdohna lhon le kakile kit nalhon thakhat ahijehin mi tampin nupa eihisah uve. Chuin Seiboiyin kajah a, βNao, kicheng ta hite. Nang henu jong hikoma umsah hite. Hitia ikivop sangin kichengle hen eini din lungmon umjon te,β atin kenjong ajah a, βHenge heu, ahin ipi pi hileh keijong kanu koma cheng ting ilung gel lhon ho gaseiyinge,β katileh anomin ahi.
Chuin college a che louvin kanu koma eisol tan ahi. Kanu koma kaseiyin, βHenu, ka-u Seiboiyin hiti tia thusei dinga eihin sol ahiye. Iti nagelβem?β tin kadongin ka-u Seiboi le ainkote thusei ho kasei tan ahi. Hichun kanun kajah a, βBoi, mivangpha nahiye. Nanu keijong kalung among tai. Tua patβa nahinkho kile ding ahitai, kigongin lang che tan,β eitin kanun eiphal peh chun kakipah valin kanu ang sunga kipana mitlhiβn eichup tan ahi. Kanu jah a, βHenu, nang jong hung o. Kei le ka-u Seiboi koma nomtah a naum ding ahiye,β katileh kanun kajah a, βBoi, kabutu ding tampi aum nalaiyin ken hintu chaiying ting hung nange,β atin hapta khat sungin kanu koma kaumin ahi.
Ka-u Seiboi toh nomtah a hinkho kaman khom ding kagelleh kakipah valin thanom tahin Churachandpur kahinjon tan ahi. Kalhunβin khosung kalhun chun angui jen jun jenge. Chuin lungthim nom lou thim tahin insunga kalut in ahile ka-u Seiboi nu anaumin kenjong ajah a, βHenu, kahung lhung te, ka-u Seiboi hoiya um ham?β tia kadoh chun eikoi man chet in hakan akap tan ahi; βBoi, Seiboi, thouvo, nanao Hoineo ahung lhung te. Iti hen natia, achanga nadalhah ham ong,β atin hakan akap tan ahi. Chuin kakoma, βBoinu, neingaidam-uvo, inlang nache ni janβa pat chun na-u Seiboi hatah in ahung dammon khatvei ni chun eina beisan tauve,β ati chun kapengjah jengin hakan kakap tan ahi. Kalai anavalin kho helouvin tollaiyah kalhu tan ahi.
Kamangin ka-u Seiboiyin eikimusah in kakoma ahungin kajah a, βNao, nang kipuiya hung kahitai, hungin che tate,β atin eikaiyin kajui tai. Ahinlah ling ahung kihotin ahile kakikhen lhonin ama kanung mu tapoi. Chuin kap pum pumβin kakouvin ahile kahung peng khang tan ahi. Kakoma mi tampi anatouvun einaka piuve. Chuin keijong kakap pan kittan ahile kalel val jehin eikham un eijen jen tauvin ahi. Ajingin alhana kagachen kap pum pumin ajah a, βHeu, genthei keima, haosa le nomsa dinga nei kinepsah chu tunin ka na asoh tai ong? Namel mu kit dinga neisol hilou ham? Lungtup molso theina dinga neisol hilou ham? Nadammo na jeng cha jong kajen man poi. Naki oiya hinam? Kei ipi ti hen, natia aphat lhing louva neidalhah ham?β katin laina tahin alhan chunga kakap tan ahi.
Kakile lamin amaho in jon talouvin bus parking kajonin kanu kom kajon tai. Lamlhung keiyin kakap e ka-u Seiboi jeh in. In kalhun leh kanu iti kakimaito pi ding hitam, thina hi umlou hile o; βHeu, nang koma kahung nom e. Khulsin chang jongle chun ang dang hinkoi ponge. Heu, nang koma hung ding kanom e. Leiset chunga eini noma ilen theina ding lampi aum tapoi. Pakai lampi jengin bou nangkom eilhut ding ahi,β katin kakap kap tan ahi.
In kalhunβin kanu mai mungam talouvin dongkot a katouvin kakap kap tai. Chuin kaloiho ahungun eilhemun ina puiding eigouve. Ahinla kei kanom tapoi. Chuphatβin amaho acheuvin kanu ahin puiyun kanu kakoiyin kap lha thei louvin kakon den tai. Chuin kanun eilhamonβin kajah a, βBoi, leisetβa kholjin bou ahiuve. Ikholjin kichai tengleh na-u Seiboi toh lungmonga nakichen thou thou lhon ding ahi,β atin kamitlhi eitheh peh-in ahi.
The End
Β©2020, Crosby Haokip, All Rights Reserved