Home Kuki Black Day Story NSCN(IM) KHUT A KON A HUNGSOHCHA PU HAOSEM DOUNGEL THUSIM

NSCN(IM) KHUT A KON A HUNGSOHCHA PU HAOSEM DOUNGEL THUSIM

562
0

By~ L. Seikholen Khongsai

Call record by L. Seikholen Khongsai -7005453620 with Pu Haosem Doungel -+91 9402718691 on 21 Aug, 2018 at 7:23 pm

Nisim 20th Lhajing (Aug), 2018 nichun Pu Haosem Doungel, Molkon, toh kakihoulim lhon in, 1993-1997 sunga Naga Thingnoi NSCN (IM) hon Kukite chunga gal anabol uva, mihem tampi anatha lai uva amajong Janglenphai Tuilang homa IT Raod akona ahungdoh nauva lamkah a bol gentheiya ana um thusim asei hochu keiman jong mipi hetdinga tuleh khonung geiya chinden dia kahin sutdoh ahi.

Thumakai:-
Pu Haosem Doungel hi a-um talou Pu Paosei Doungel leh Pi Otjalhai Doungel chapa ahi. Amahin chanu 4 leh chapa khat bou aneijin tuhin Kangpokpi District Saikul langa Molkon kho ah acheng tauve. Hiche Molkon kho a hi anule apa tehse teni jong ahinkho alhintoh lhon a anakivui lhon ahitai. Pu Haosem hi Leikot Kho, Senapati District a, 1966 kuma anapen ahi. Amahin penpi sopi pasal ni leh numei khat ananeije. A-upa Pu Thangkhosei Doungel vangchu Nisim 13 Septwmber, 1993 jingkah a Tamei Khopam a NSCN (IM) hon anamat uva, akhut kaleh a akan uva amit amai akanpeh uve Heicha Chempong a atuhlih lah uva chu anajao ahitai.

Amaho insung hi kum 1973 kuma chu Janglenphai, Tamenglon District a anachenglut ahiuve. 1993 Naga Gal a NSCN (IM) hon Kukiho chunga galpi anabol uva ahungdoh chan gei uchu hilai muna chu anacheng nalai ahiuve. Tun NSCN(IM) hon amaho lhangmi holeh Pu Haosem Doungel amat uva a gimnei tah a ana-engbol uva atha dan u thusim chomcha aseidoh ho anaveo hite.

PU HAOSEM DOUNGEL IN GAL AKIMAITOPI DAN ASEIBANG BANGCHU ANA VEU HITE

United Naga Council (UNC) lamkai RK Thekho leh Francis Ngayokpa mina kiso Quite Notice chun Tamei gamkaiya Kuki chengjousen Nisim 15 September 1993 masang ngeiya nachen nau gamsungleh khosung jouse nadalhah diu ahi tia thupeh anei phat un keiho Tamei gamkaiya cheng Kuki hochu koima lungmonga cheng ka um tapouve. Chutoh lhon chun Naga Thingnoi NSCN (IM) hon Kuki ho chu ahin no pan tauvin mijong ahin that pan tauve. Hiphat chun Janglenphai, Joupi, Buning tejong kapu kapate long lupnasa, khang ijat hamkhat lungmonga kachen nau kakho kavengu chu 12 September, 1993 nikho chun kahindalha un kahung kitoldoh tauve.

Hitia khosung le lhangsung miten sochat nading ngaito a kahung kitol jinglaiyun, 12 September nilhah kho ahungjing tan hinlah Tamei khopi jong kahinpha jou naipouve. Tamei phah masangchun kho kajingden tauvin, nunao chapang hojong athachol utoh agilkel gamtauvin, hijeh chun an le twi kahin kipoh kham khamu kaneuvin lampi ah kageh den tauve.

Ajing nikho 13th September, 1993 jingkah matah in gammang noiya kagenau muna konchun Tamei jonin kahung kitol kit tauve. Jing ninou emsel in ahung soh in jinglam nidan 7 alhingtan Tamei kho phah masang chet hin Naga Thingnoi, NSCN (IM) ho mi 200 lam chun lampi ah einating tan un ahi. Numei chapang sese achom in anotdoh un, pasal kum 10 a lhah chunglamse chu atumin eikhindoh un hiva chun thil umdan adih tapon, hiphatchun numei hon, Naga thingnoi hokomah, pasal ho jaolouva iti kacheu diu ham? neilha doh peh un, nunao chapang mi hijat hi iti kakisop joulou diu ahin iti kache mong mong diuham tin asei tauve. Hinlah Naga hon adonbut un, kihouna kanei diu kahinlesol paidiu ahitai atiuve. Ajeh chu achat theiya gimnam chun lamkah twikah a nehding Anchang, chilhum malcha, bubel me bel chule lamkah a apoimo ding thil tampi ponvaiya kahin kipoh uva hung kitol kahiuve.

Hinlah ipi aseivangun aphachom tapoi. Pasal hole nunao chapang hojong Gal mite masanga chun kakive to un, na kasa lheh jenge. Akihuh tothei josang la aki umpon, imacha boltheila ka-um tapouvin kikhen kon kana leh maona awgin akipan tai. Hiche a kakikato nauchu kahinkhouva dinga achaina neipai paijong atamjo kahi tauve. Hiti chun numei chapang ho chu Thenjang le Chalwa lam jon din anasol un, pasal hochu kahungdoh nau lampi langa chun eilepui kit tauve.

Lampi phachompi eilepui jou nungun, pasal jouse chu kakhut elkalep in eikanpeh un, kamit kamai u khaovin akan un moltumin eijep pan tauve. Moltum’a kivoh ginchula ngai ngam ngaingam ahitapon, deilou bol in eichuti boljengun, pohkhuh khuh in eikhen jeng tauvin Gammang noiya chun pasal keuseh kahivang un anu apa koulou ka um tapouve. Hichun mini ni in kanunglam cheh uvah eihelbeh un eikankop tauvin moltum achun avohngai bangun eivo un, nahthi kamthi longleuvin eivo un ahi. Amaho chun vohngol deh a, vohngoi deh ding chuteng bantha gamding eitiu ahi. Amaho jong alal thim lheh tauvin hichun Buning Vadung langah eipuisut tauve. Hiva chun Vadung pangah line in eigol un, khutkale ankikan pumchun eidilsuh sah uvin, Heicha Chempongin eitu pan tauve. Aban banin kalol u eiban satpeh/ eisat peh uvin, vadung twi lah achun eipehlhah tho jeng tauve. Kei masanga ho umchan kajah dan in chemponga asat jouteng uleh akisai saijong dima penga pengdoh joulou awgin jong adimin, kajanmang abangjenge. Hiche 13th September, 1993 nikho chun Buning Vadung twi chu Thisan twidung akisoh tai. …… Kalunggel in thildang kageldoh theipon, keiho dinga chu Nisa Lhathah leh Pathen jong umlou hitam tibou chu kagel doh bep e.

Athiding chula akihi tan, iboltheila a um tapon, tunia Tamei gammang noiya Kuki pasal hijat kathi nau thuhi moh manthah ding hitam tia kagel chun kanuh abingin, kamit lhi ahunglon doh in chutahchun Naga pasal khat chun kangongchang, katuhkhuh tah ahinsat in, kaluchang lengmang abangin aban in khatvei eisat kit in adangvang kho kahe tapoi. Hichun twilah a chu umdan kahitan chomkhat jouchun kho kahinhe doh kit tan, vadung twichun eilhoh lhoh chun kalungthim chun kho ahetan, tahtobang mang tobanga kakigel laichun vadunga Tuong (twilhabom) achun twijin eilhohlha tan twinoui langah chomlhat ka umden in hichun twijin eiletdoh kit in ahile vadung panga tou Naga thingnoi NSCN(IM) hochun Thal in eihin kap kit uvin ahi. A-um danchu twijin ahinlhoh a ahing dinga aginmo houchu thal a akaplih kitjiu ahi. Hiche Tuong chun feet 10 val’a sang ahi. Chutia twijin eilhoh chu vadung akonlai khat eilhoh lhungtan, koima umlouna ahi kahetphat chun ol olin kakeng kasai saijin ahileh vadung pangah kakisai doh tan ahi. Hichun kakhut kihen ohna chu ol ola kakiheh heh leh eikan nau khaochu ahung kilhamlha tan ahi. Keijong vadung panga kahung toudoh in ol olin kakibeng thengin ahile katahsa chu kathisan pumnal in anal lha jengin kakivet le kangong mun ni, kaban bul teni le kaphahsam jong chemkon a kisatna akiphen dehduh in kakigel leh kalha jong ase jengin ahi. Hichun kahung dingdoh in vadung twichu thisan twidung abangjengin kalung ajinglheh e. Kachangseh kahijeh chun kenjong mikhat beh ahingdoh umkha dingham tin vadungchu kahin juitouvin hinlah koima chuti din kamu tapoi. Kakigel leh einathimvet mivelhi umkha leh kaboi ding jeh chun thinglhang lam kahin jong tai.

Gamlah a chun ol ol in chatmo sasan kakimai maijin kahungin nilhah khothim kon ahitai. Hichun Joumot bil (Nachangbil) khat kamun kenjong ana gopsa hochun kaloilhan Nachang phungkah achun kakicholdo tai. Tina maha popum chun jankho kato in, ihmu theilouvin kahah khovah heltai. Mihem husa vang akija tapon gamthip kiti chu ipi kiseina ahi hiche 13 September, 1993 janchun agildan kahedoh bep e.
Ajing nikho September, 14, 1993 jingkah phelvah chipchep ahitoh lhon kho ahungvah tan, keijong chemkon a eikisatna maha hon eituh konchah kheh jeh chun chatmo sasa’n kahung kipatdoh in eimiho kholang chu kahin donjot in amol alhang kahinlhah in ol tah in kahungtai. Lampi jong kaho ngam pon, min eimu khaleh boiding ahijeh in gamsa jong mihem jong kicha tah in hinna ding lampi kahin juipeh tai. Hitichun nilhah kho ajingtan kungbul le mihem kimah pet tahchun Thenjang Kho kahung vahlut hamham in ahi. Duty anapo Banker a umhon Thump einabol un, keijong kamin kaseijin kiphonna kaneijin password la kahet lou jeh chun thilsoh ho kasei phatchun khosungah eipui lut un, eijen leuvin chule vonho eikhel peh taouve. Thenjang achun kajan choldo tan amahon jong ngailutah in eijen uve. Ajing khovah vahchun Chalwa khopi eipo lut un, Assam Rifles ho Unit Hospital ah eilhut tauve. Chalwa kho achun ka insung mite toh kakimuto un, kaji kachate aka le keijong kitim jou louchun kakap in chule kakho nupi houvin eimu uchu koima akaplou a um pouve.

Nisim 15 September 1993 nikho nilhah lamchun Chalwa akon Kangpokpi Civil Hospital eipo lut un, hiva kon chun Nisim 16 September 1993 nichun Phailanga RMC Hospital ah eijen un Pathen lungset in Chempong le Chemkon a kisatna tina maha melse tah pojong leng kahung damdoh theijin, nalah uvah hinkho kamang theijin chule athi mi 80 val lah a hingdoh theija eikoi Pathen kathangvah e. Hijeh a chu tuni a Kuki nam mite koma 13 September, 1993 nikho a Janglenphai leh Joupi te kitha gimnei dan thuleh keima tah NSCN (IM) hokhut a athidingsa Pathenin eihuhdohna thu hi nalah uva kasei doh thei ahi.

Kakipah e keima Haosem Doungel,
Molkon Vangkho
Saikul Sub-Division, Kangpokpi District Manipur.

Thusim hi anom lheh e nati le anoiya “LIKE” button khu meh in writer ho na support nau vin, chule seinom nanei le anoiya comments nahin bolthei u ahi.

Adang Sahnit toh kibang articles nasim nom le click here.

Thusimbu Machal jing thei na ding a pan lanom ho kipah tah in lem ahijing in ahi anoiya button “Click Here” khu meh utin details anasim ute.

Previous articleKHOLJIN TOBANG HINKHO KIDANG-II
Next articleENGLISH THUCHENG SYMPATHY LEH EMPATHY HI IPI TINA HAM?