SUNDAY SPECIAL EDITION
Christian khat hi a,
MIDANG THILPEH LEH
THIL HOP ITI
NEIDING HAM?
Asun:
N.Lhungdim
Thangting House
Molnom-West

Date/31/05/2020
Leiset chung ah mi atam in mi atam dungjui in lunggel dan leh lungput dan achom chom ahi. Mi hijat leiset a um hi mi ni kibang chet a aum theilou hi kidang nasah lou uham? India sunga khopi len kache naho lah a Calcutta a ka posting lai a 1985-1988 lai chun Calcutta a jong mi tam na jep Howrah lei lang a khu iche leh mi atam dan than lah abang e atiu tobang ahi. Hiche mi hija hi khat le khat alim kibang chet um kitlou ahi. Chuche keo hilou in leiset a mi hija hin alunggel kibang chet hi athil lah dan leh athil het dan kibang chet kitlou ahi. Hiche hi Pathen thilsem kidannatah khat a kahet ahi. Ucha apengkop kiti ho jong khu gal vet jap ding in alim leh amel akilou toh akilo vangin phatah a ivet leh kibang chet kitlou ahi.
Chuche keo hilou in alim kibang thim jong leh alunggel leh alungput dan athil lah dan kibang lou ahi. Hiti joh ahi scientist ten mihem hi THILSEM KIDANG[mysterious creature ana tiu ahi.
Vetsahna ding in numei ho jonghi alim amel kilou thim jong leh alunggel uleh alungput uhi kibanglou ahi. Numei ucha 3 leh 4 ho jong khat alunghang bai in,khat anoh bai in, khat in ipi kisei jongleh khoh asa po in , khat chu thu chengkhat isei khel leh thiding kigo loi jong aum kit in ahi.
Tuni a isei nom pen uchu inei inga ho hopdoh a mi toh man khom ding a hopdoh na leh mitoh kikop na leh mito kikhop na nei hi kimkhat ding a ichan a hahsa a kimkhat ding a ichan a *nom a kipana hitam tihi themkhat sei ute.
The joy of Giving
1976 Jorhat a ka posting masat lai in Assam Baptist Association ho meeting khoppi khat Jorhat to kinai Tea Garden khat ah ana um in chuphat lai a Eastern Theological College a Professor Dr O.M Rao in eitem in kaga lha lhon in keiman houbung sum iti chin ding ham? Management of Church Finance kiti khat kasei in Dr. Rao in Theology toh kitoh a thupi khat “The joy of Giving” kiti khat thuseina anei in Christian khat hi a thilpeh hi anopdan kipa aum dan chuleh Bible thu hil natoh kitoh ahi tiho a Bible chang toh phatah in ape in kangai nom lheh in ahi.
Ahimong in keima hi nei le nga sum le pai ning jeng jung a nei kahi hih in ahivanginPathen in eipeh kanei kham kham kei sanga khohjo aum leh ka thei kham kham a pejui leh kapehdoh leh nomsa leh kipah mi kahi. Athu chu ija ipehdoh vanga ipehdoh ho chu ei sang a lhasam jo ahijeh ham ahilou leh du am jeh ham in amaho deibang tah in koiman mi thil akihoppi joupon ahi. Hiche hi alhangpi a mihem nature ahin ahi
Thilpeh chungchang a hi Bible in ipi mong asei em?
2 Corinth 9:7 na a hitin akisun in ahi.
” Kisih pum pum leh peh lou khohman hilou in mitin in alungdei bang cheh in apeh ding ahi; ajehchu ijeh inem iti leh lunglhai sel a pe a chu Pathen in angailui.
2 Corinth 9:7
Lunglhai Sel a peh ding
Lunglhai sel a pe kiti hi English a Cheerful Giver tin akile in ahi. Ithilpeh chu ipi hijongleh lunglhai sel a peh ding eima jong kipana Pathen deilam thilpeh ahin ahi. Pathen ni a houin a nakai a tokhom ahung kidon leh nalunggel ipi pi ham?
- Khatvei Pathen ni in chenb 50 kape in tuni a ija kapeh ding ham?
- Houbung hohin sum adong dong kom uvin asum don uhi phatah a aman chah uh hinam?
- Tunin Rs. 100/- pe ing katin ajehchu kakom a tou hohin mi engse ahi iti louna ding uvin.
- Hiche ka houbung mipa ukhun ija apeh ham kahe hih in asum mu khula sim joulou ahi. Ahinla pehdoh lang khu alunglut nalam ahipon ahi..
- Tholom ahung kidon doh jou in Pastor pa in ahin lhandoh in hiche achung a Bible khu ahin sim in ahi.
Pehlou phamo a pe kiti hi thaset um tah thilpeh khat ahi. 2002 kahung retire jou in thingnoimi kahe tiho hin sum hao lheh ding in eiging cha uvin keila amahogel bang a sum kaneipon aphatseh leh demand letter lakh 3 peh ding lakh 2 peh ding ahilou leh nilhah le ka in a ahung uvin hiti chun abangleh ka in a alou theilou in Rs.5000/- Rs. 10,000 tiho kanei kham kham in kana pe jui in kapen a kipat a kasum nei kapehdoh lah a kada napen ahi.Hiche kapeh hojong chu chimlou in nilhah eikoudoh un anop nop in eihou in thading kelngoi kikaibang in eikai uvin kho khat a jankhat eihen uvin ajing in kajinu leh kanaopan Rs30,000 in eihunglhatdoh lhon in kapen a pat kasum pehdoh lah a kada napen ahi.Keijong kalunglhaiyin jakipah pon Pathen jong lunglhaiyin kipah ponte. Lungnom mo tah leh pehlou khoh a kapeh chu ama hon jong aphatchompi lou u hinte hiche ho chu khonung a thu kajah leh koima ahing jong aum tapon ahi.
Achung a Pathen ni jing kah houin kai a tokhom hung kidon a lunggel ho chu hoiche pen chu nahi em? Ithil nei mito kihop kiti hi a purpose ajeh pen ipi ham?
1. DEVELOPMENG OF CHARACTER
Pathen in eiho hi ama deibang mi hiding inei inga houhi mito kikop ding hiche hi ibol louva &ahileh ipenpi kichang ngailutna hi khang cheh ding eiho eihin vallhum ding uh ahi. Thilpeh sharing kiti hi mihem natna khohpen minei thangsetna douna phapen ahi.
Timothy 6:18-19
- SHARING IS ESSENTIAL FOR CONTENTMENT
.
Lunglhai na ding a mito thil kihop hi ngai ahi. Mithil ipeh pou2 leh Pathen natoh na ahin lunglhaina ding a hi Abulpi chu Pathen ahi ti eihil uvin ahi. - GIVING IS AN INVESTMENT
Chate tute lekha isim sah uhi nu le pa ding a investment tichu sum kikholna tobang ahi. Hiche bang a chu thilpeh kiti hi inei mito kohop kiti hi tahsa leh lhagao a sum kikholna, gou kikhol na tobang ahi.
- ETERNAL INVESTMENT AHI.
Tonsot a ding a INVESTMENT sum kholna Matthew 6:19-20 na a vele chun
” NGET leh THI EH suhmang theina gucha in aphet vang a aguh mang theina leiset chung ah gou khol hih in chusang in nget leh thih eh suhmang theilou na guchan jong aphet vang a aguhmang theilou na vaN a gou khol in ijeh inem iti leh nagou um na achu nalung cheng jing ding ahi.
RESERVED BANK OF HEAVEN RBH a Account a na deposit ahi.
Leiset a GOU iti diu ham *SUM themkhat inei leh ilupna room sung a i almira sung ahilou leh drawer sung a ikoi leh hoilai a kiche jong leh hiche chu lungmit a aum jing in ahi. Ajehchu hiche sum chu guchan aguh mang thei ahijeh ahi. Bible in eihil uchu Christian khat hina a inei inga hohi achung a isei bang uva Pathen to kigamlat nading hilou a Pathen toh kinai na ding kipana ding leh lunglhai na ding a ikhol uleh hichu Pathen deilam ahi.
Mi kimkhat hi sum le pai nei le nga aha hol in ahinla aneilou ahesoh alungdong khat in jahcha sa sa a aga thum jongleh sum Rs.100/- jong peh nom lou ahin amaho chu achung a Bible in nget leh tui eh in asuhmang theina guchan jong aguh mang theina a gou khol atiuho chu ahi.
KOI KOI HO KHU PEH DING HAM? .
- Amasapen in INSUNGMI ahi. Hiche lang ahin tulai khang mite hohi inei mito kikop lang a hin i culture uh ikhohei dan uhi English a tragic backdown atiu a *lhukam tobang ahitan ahi. Pasal hon aji teu angaichat bang in ape tahih uvin nu le pa ten achateu sum it jeh in adonse tapon chapa le chanu tam tah inu leh apa tehse sum jehin don tapon ahi. Hiche chung chang ahin, Timothy 5:8 a hitin akisun in ahi, “Hiche ahin koi hileh amite ding ngaito lou ahideh INSUNG MITE dinga ngaito lou chun tahsan a taitom ahitan atahsan loupa sanga khohjoahi tai. Tulai in Christian insung tamtah hi Christian hilou Meilhei ahilou leh kolho sang in inko kingailutna alhom jo tan ahi. Nu le pa jana, isang a tahjo jana jong alhasam in Christian lou ho sang in akikhoh jon ahi.
*
HOUBUNG hoding a Houbung mi ho hi INSUNGMI ahiovinahi tulai boina jeh a ECA Bijang Hiubung hon ahiubung mi polama um ho Rs2000 cheh a Bank Account a ahet peh u hi hoile pha ahi.Hichetobang machun Saikul koma Songlei Mongbung Christian Church hkn jong hiche tobang a Hiubung mi hoding in Rs50,000 agonpeh in ahoi lheh jeng in ahi.
[not to CM Covid 19 Relief Fund ] - PATHEN NATOHNA
PATHEN NATONG HO.
Amaho hi eima INSUNGMI henga ipeh bang uva Christian ten inei inga ipeh ding uhi,Pathen natoh naleh Pathen natong hohi ipeh ding uh ahi.
1 Timothy 5:17 na a
,
” Upa lamkai pha, thusei phong le thuhil lam a hapan a pang ho chu tohman ajat 2 chan amu diu lomtah ahi.
Hicheva upa ati hi upa keo keo tina ahipon Pathen natong pastor ho evangelist ho jouse jong ahop ahi. Amaho kithopi hi tahsan chate omopohna khat ahi.
- MIVAICHA HO Thilpeh ding. Christian te iki thupeh uchu mivaicha ho thilpeh ding ahi. Leiset a hungpeng hi hung vaicha loi aum in mihem hi koima avaicha nom aumpon avaichat uhi amahon akilheng u jong ahipoi. Tulai in seijou lou tamtah gelkel dangchah a umloi aum in sun an jan an kiholdoh thei lou leh kiholdoh joulou aum in ahi.
Hiche hi Thuchih 28:17 na a
,
” Vaicha te to le chun lhasam pon na te. Vaicha te donda le chun min na gaosap ding ahi.
Marwari ho hi kiveimi Business bol ngan tobang ahiovin amaho hin a Dukan uva CHANDA BOX neocha khat kot kom a akhai uvin hiche box achun sum noi hi akoi uvin niseh leh khutdo hung jui ho khu hiche box a kon chun sum aladoh un hiche khutdo hung ho chu ape uvin asoldoh jui un ahi.Hiche akipst na thusim jhat aum in ahi.Tillai in Houmi amahon Rishi atio hokhat khutdo a in khat a ache a sum aga thum leh athumnatechun imacha pelou a ananodoh uleh amachu Rishi Houlang mitheng Holyman kiti ho ahijen alunghang in hiche techu agaosap in nangho inko hi sum neihih beh uvin anatin ahi.Gaosap gui lhung hite chu vaicha genthei ahung hitauve .
Hiche a kon a Marwari ho hin a in a sum thum a hungpou pou chu khutgoh keoa akilesah lou u ahi.
Achung Bible chang Thuchih a kiseitohin akitoh in ahi.
Kakho uva sumneidom officer 2 a um in khatpahi ahong phal in mi thilpeh hi kajah dan in ain a panpi ngai cha gache jouse khutgoh keova kinung le aum ngaipoi akitin ahi. Khat pa hi hongphal lou ain a panpi ngai cha cheho khutgoh keo ngen in akile jui e tin kakoma kholai leng hon asei un ahi.
Keima experience chu ahileh ka in panpi kangai e ti hung ho hi atamjo hi alhem Fake ahiovin ahi. Khatvei nupi khat Lhungdim kahi Nagaland lang kon kahi kaji pa sepoy ahin kachanu Hetatitis B nei injection bol ding tun hija kanei in hija kngaicha in Imphal a Child specialist Dr Nabachandra pa kajensah ahi atin ahi.Ken jong Nagaland a Lhungdim khatcha achengpoi katileh kahungkichon doh un tun Blue Star School koma gam kakichoh uve tin asenal jel in in a hunglom lom in Rs 500 kam kanatin ahi.Khonung a kajah leh keikoma aseitobang chet u Lhungdim dang ho koma agasei a anakithopi kit u kajan ahi. A umdan chu Lhungdim kho ahijeh a Lhungdim hon Lhungdim a ngailu uvin ajong alhep bai uve tia sum holna kiveina a ihung nei u ahi.Hitichun adang dang jong aum jing in khatvei chu Nungah kul tobang ahivanga nupi hileh kilom khat ahung kit in Seilmat Hospital ah kapa kijen lhaoh ding kahiovin sum themkhat avat in Dampi koma khokhat cheng kahiove tin ahung kit in apamin amamin Mobile no jong eipe in achiti lom lom leh tin Rs 1000 ham ka in ahi.Ahinla khonung kadoh le leh hiche tobang Dampi langah kho aumpoi apa min aseijong kajakhapoi chulen a Mobile no eipeh jong adihlou alhem ngen dan anahin ahi. Numei ho hi pasal hosang in jousei athem uvin Numei jouseina kithemchuh nat School umkhat ngapham katin ahi. Keijong kol miching tah tah hotoh kum 30 lhingdeh hung kivop a ka in numei lekhathemjong hilou hon bailamtah tobang a eilhep lhah thei uhi kadatmo khat ahi.
Hiche kain a sumthum a hung ho chu kaging mo thou ahi ahinla kain a kon a mhutgoh keova akinung le ding u chu kadelou leh kanop loj jeh a kana peh jui ahi. Adih khat anahileh tahsan tah a officer len khat hija ahitibep mi ahibouve tiovin te katina joh jong ahikit in ahi.
Nanaopa Dr Mangthang in Churachandpur Hospital a atohlai in niseh leh milhemding khat ahung in ajing leh phatah a ikigin jong achombeh lhemding khat ahung kit in avetman ilahda jong leh Pharmacy a bata lahding lou eisut peh in atiovin aniseh aphatseha lhepna a kilha lhajeng ahi atin ahi.
Iseinom pen uchu ikoma panpi ngai a hungho chu eisang vaicha leh hesoh genthei hitei ahi tia ineikham kithopi SHARING neichu thilpha eiding a lunglhaina chuleh Pathen deilam leh kopana ahi.
Leiseta hinsung phatchomcha ahi neile nga sumlepai phaldohlouhel in kikhol kholjong leh leiset dalhah ni ithini leh pohdoh thei leh kipohding khatcha umpoi, gam ija itea len kolamdoh hen kineijong leh lhanmol Cemetry a gam 6×3 ft bou kagam tia claim kibol thei ahi.
Pahom te thusim a Pahom in nilhum keiya akolkhum jatsung neiding tia alhai nilhum keiya thachol behseh teppihna mun nilhum masang joujoutalou lhung athi a achaina gam adung ft 6vavai ft 3 a kivui na alodoh thusim chu ihetaovin ahi.
Sum a ngol loi , gama ngolloi, Car a ngolloi, inleh lou a ngol loi, hiti
chun pasal tamtah angol in numei tamtah ponve a ngolloi, sana khi a ngolloi, sangkhol ,kengchot, bags, umbrella a ngolloi jatchom in aum in ahi.
Masanga Philippine President pa jinu /Imelda Marco/ kitinu chu Kengchot Shoes in angol in kengchot ladies shoes to 5000*achom khom e akitin ahi. Numei jousen keng 2 bou a ei ahin keng 2 achu Shoes pair 1 bou ngai ahin nikhat in pairs 1 khat ,gat butjong leh athitokah a gol khata abu theilouding ahin ahi.
Hiche achung isei uhi
Achaina in isei nom uchu tulai leiset pumpi boina India pumpi boina, Manipur pumpi boina chule inkho iveng uh boina Coronavirus kiti jeh in hesoh gentheina lunggim lungdon na natna satna, thina manna tamtah um jongleh hiche natna hi jeh a hin mi tamtah ding in anei anga hopdoh naleh midang toh kitan na lampi hoitah ahung kihongdoh in ahi.
Thinglhang mihon thinglhang a anche louche apo uvin tahsan kibahpi hihih jongleh phaitol a cheng Meilhei ho aga pe uvin hitobang chun sum themkhat nei dom ho in Community Quarantine Centre a um gampam a kon a hung ho neh leh chah ding chuleh volunteer ho neh leh donding mihon ahin tohdoh uvin hiche mi thilpeh kiti sharing hi phatah leh hoitah in nidang sang in ahung umdoh in aphatna khat ahi. Hiche tobang a midang ding a gelkhoh nahi tulai in masang sang in nei le nga sum le pai jong ihin nei tah jeh uvin toset a kisukha ahilou leh hospital a kijen ho panpina social media a ahung kithum jong leh amun amun a anei kham kham hin tohdoh aum in March 16th a Tangkhul hon Chahsad khopi in 150
ahal lhah ujong chu Kuki chate jousen apona in sepai group hihen lang KSO ho hihen lang hoilang hijong leh asang asang a lakh in them khat khat in ahin dongdoh uvin hiche hi Chahsad a miho ding ding a jong lungmon lhamonna chukit leh Pathen thu toh kitoh a ichon nao chonphat, hongpha,lo ivetsah nao hi ahoi cheh cheh in thilse a kon a thilpha hung kondoh na tithei ahi.
Thisana kinai pi Tripura JAMPUI HILL MIZO CONVENTION kiti hon jong Rs50,000 ahin thot u jong hi kilhamona phatah le hoitah ahi.
Conora Virus Covid 19 umjeh a kikhelna leh phatchomna hung um doh tamtah ho hi thilpha leh seumpathen thu toh kitoh a Chritian ten inei inga u PEH NA LEH HOPNA inei u ahi.ahi.
Hiti ho hi gollui hon KUKI te Culture le tradition a min toset ato phat leh Lungmon lhamon nading a LHALHO kiti kibol jui tobang ahi.