Home N Lhungdim MEILHEI HON CHING -TAM AMATANI A TIO HI ADIH NADEM ?

MEILHEI HON CHING -TAM AMATANI A TIO HI ADIH NADEM ?

330
0

CHING Hills khat hiya TAM Valley achom a khat hiya 2 chu 2 hiya itidan a 1 hithei dan ahitadem ?

Asun:
N.Lhungdim
Thangting House
Molnom- West

31.07.2020

Hiche Arithmatic dan hi Law of Arithmetic dung juiya jong dih lou ahi. Ajehchu 1+1 chu 2 hiding ahin 1+1 chu 1 hithei ahidem ? Meithei ho hi tilla chu Angka them theya kiseiya kithang ahin ,thulamleng kija dan a chu Meilhei ho hin Nga Fish aneh jeh uva Angka them thei u ahin Thinglhang miho hin Sa ngen ngen kine adeh a tillai thinglhang a cheng tenNga hi kimohneh khah lou ahi, Vadung a Khopi in Gu asuh a Nga lhei nileh bou Nga ana kine jui ahi, achutilou leh tulai bang a Bazaar lah um lou Nga kijohna naipen chu Moirang ,Imphal bou anahinMoirang leh Imphala chu Kumkhat a khat che jong umlou ding ahi. Bus ho bou a chele ana kibol ahin tulai bang in Bikes, Scoother leh Car koiman aneipoi. Manipur a Car Fiat Car neimasa pen chu Pu Paolen Haokip Saitu Haosa pu chu ana hin abana Car Ambassador nei chu Pu T Kipgen chu hinte. Pu Paolen chun agam a thing Timber a karbar abol a sum aneiya akichoh hinte ,Pu T Kipgen chun Govt Officer len lang ana hijeh a Car ana kichoh hinte, tillai in Sum Value jong atam in Car manjing chuti tam ponte, tulaiya Lakh tamtah hiponte 1978 kum chu keiman jong Govt Department a Car Advance kakilah in Ambassador Car Mark 111 khat Rs 37,000 in kana kichoh in ahi, 1991 in jing Ambassador Car Mark 1V man Rs 1,10,000 anahina laiye. 1975 kum chun Maruty 800 akisemtil ahin Rs 50,000 ana hina laiya, masang jep a Car manlhom pen a kisei chu NANO TATA Company chu ahin Rs 1,00,000 anahin ahi.

Tu nia iseinompen uchu Car thu ahipon Meilhei hon thil 2 thil khat ahi tia akam uva asei uva a lungthim leh anatoh uva Thinglhang mi HAO iti uva imalamjouse kiveina a inei u hi themkhat sei ding in aphai kati jeh a hiche Article hi kahin sut ahi.

Solchah Paul in , “Sopi kinepna bei miho banga na um louna diu a i mumilte thudol helouva na um dio ka nompouve,” 1.Thessalonica a atibang a Manipur a cheng ihioleh gollui pile pu te bang in ana hehihjong leh tulai Khangthah lekhathem tamtah in ahet lou u thil tamtah aneiyuva ahivang a a HETLOU LAM HE LOU ahio hi kadei pon ahi.
Pu Chungkhose Lhungdim ,G Songgel Haosa pu in , Thing lhang a kana chen uleh kilhasam tabehseh in lhahsam lam jong kana helouve ,tia kakom a 1978 laiya asei chu kahe jing nalaiyin ahi.

Ichennao Manipur hi India NORTH EAST a um State neokhat ahin , aletdan hi 22,327 Sq kilometres [8621 Sqmiles] ahin thing lhang hi 90% ahun Phai cham hi 10% tobang 800 Sqm bou ahi, mihem hi 2020 in lakh 30 tobang ahin thinglhang mi hi lakh 12 tobang ahi kiti leh Meilhei ho hi lakh 18 tobang hinte, Meilhei chen na Phaigam hi Phailei Pari 850 bou ahi.

Meilhei te hi Leng in anakipo uvin Thingthang mi adeh a Kuki te hi Haosa in inakipo uvin Gam lentah tah molle lhang mit a muphah lou gam chu Haosa khat in ana poh ahi. Britist ten 1891 a Meilhei te Khongjom a kidouna ahin jo iva vaihomna ana nei uva pat Feudal System tobang thim in Gamkai a gamkaiyin Haosa Patta eina pe uvin ahi.
Meilhei leng te hi Leng vaihom them Gal hat khat le ni ana umjong leh kah lah lah leh Leng pan Ji 3 leh 4 ana nei jui jeh in Lengpa athiphat leh achate Lengtouna anakichu jui un Leng Marjit Sing hilayin anaopa toh gal asoh lhon in anaopa Burma lengte abel in Burmese Kol hon Manipur Kum 7 tah ana opkhum um Meilhei ho suhgen theina tin in ana sugen thei un History a CHAHI TARET KHUNTAKPA [1821-1828] kiti laya kimu dung jui in phat khat chun Manipur a mi 2800 bou aum e akitin ahi, hiche phaitola cheng Meilhei ho kiseihinte. Kuki te chuphat sottah tua Ukhrul,Tamenglong,
Tengnoupal, Churachadpur District
a hi chamlhattah a ana cheng anahiovin ahi. Britist ten ol ol ingam ahinla jing un Burma lengte toh ahung kidou u ajo jou un 1826 chun Treaty of Yandaboo kiti kinop tona ana nei dung jui un Manipur chu Meilhei lengte ana nungchan bep unahi, Meilhei Leng Pamheiba , Chingthangkhomba @ Bhagyachandra ,
lehChandrakity kiti hon Manipur gam ana hubit u jong leh Chandrakirty lengpan ji 4 ana nei in cha pasal 8 lah a thunei ding kichu jeh gal ana um in ahi.Ama thi jou a achate 8 alang lang a 4 a kikhen a kitomo jeh in Quinton pum a Britist officer 4 a lol anatanpih uchu British India vaipolen ho alunghang un Britist
Army column 2 ahinsol un 1891 joua pat Manipur Chamlhat gam hina chu ana kichaidohahitan ahi, 1949 October 15 nin Manipur lengpa Budhachandra Singh
India toh Merger Agreement soi anabol in India gam a beh ahitan ahi.
Hiche Merger Agreement dung jui a Manipur lengpan India gam ahitai atichu Valley Lou pati 850 bou ahinthinglhang gam inchi khat cha ajaopoi ti kisun ahi, hiche Merger Agreement chu Namphu a kibol ahi ti chu tulaiya UNLF ho dinpi anahin ahi. Lengchu kisu beiya Kumseh a Privy Purse a Rs 3 lakhana kipe jui chu
Indira Gandhi letlaiya India mi thakhat chet akihin leng leh lenglou aumtheipoi tia anasuh bei kit ahi.

No.1 Treaty of Yandaboo 1826 a chun thinglhang gam ana tong khapoi, Thinglhanggam hi Britist ten ol ol a hin lah [annexed ] joh ahi,

No.2 1894 a Boundary Commission ana bol u chun Manipur leh Chin State anakhenchom [demarcation ]u ahi, thinglhang mi ho hetlou a kibol ahin thinglhang mi adeh a Kuki ten 1914-1919 Gal hung um doh na jeh khat ahung hin ahi,ajeh chu achung thunei a umding anoplou jeh ahi.

No.3 Meilhei hon Land Revenue Britist te inson in Rs 2, 1891 apat anapeovin,thinglhang mihon inson in kumkhat leh Hill House tax Rs 3 ana peovin Britist te Rs 2,Lengpa 75 paise leh Haosa ho 25 paise in anakihom un ahi.

No.4 Manipur State Darbar MSD anasem un Manipur Lengpa through in Britist Officer ICS khat in Vice Presiden min in vai anahom un hiche MSD hin Thinglhangmi ho ana hop pon ahi.

No.5 Manipur State Constitution 1947 Act leh Manipur State Court Act 1947anasem uvin, thinglhang gam kivai pohnading in Manipur Hill People [Administration] Regulations 1947
with Seperate Hill Cour / Bench ana um in ahi.

No.6 Manipur Merger Agrrement October 15 1949 soi Lengpan soi ana kaiyin ahinla hiche Agreement ahin Thinglhang mi ho ana jaosah pouvin ahi. THING LHANG HAOSA HON BRITIST TEN ANAPEH U RECORD NEIJOUSE CHUN LAND RIGHT ANA NEIJING NA LAIYUN AHI.

NO.7 1963 kum in Union Territory Status akipen Thinglhang adin Manipur [Village Authority] Act 1956 ana kibol pih in ahi.

No.8 STATEHOOD 1972 in anakipen ,thinglhang gam ho Autonomos District Council [Manipur Hill Areas ] Act 1971 ana bolpih in Hill Areas Committe under Article 271C ana kibol pih in ahi.

No.9 Manipur Land Revenue &Land Reform Act 1960 dung jui in pattadar jousen private in gam anei thei inahi.

Thinglhang gam Survey kibol lou chu Haosa hi Gam ahina lai in ahi.

Imajouse ivet leh khatcha thakhat a um pon abona a chom cheh ahibouve 2 anahipeh in tun jong 2 ahibouve khat ahideh pon ahi.

CHINGTAM AMATANI KITI A MANIPUR DING A SUM HUNG JOUSE PHAICHAM A KISEPLUTA THINGLHANG GAM ANGAI NGAI HICHU ITI KHAT HITHEIDING HAM HICHE HI THINGLHANG GAM A VAIHOMNOM MAN A POLITICS A KIJOULHEP NA JOH HIJO LEH AKI LOU BOUVE .

Thusimbu Machal jing thei na ding a pan lanom ho kipah tah in lem ahijing in ahi anoiya button “Click Here” khu meh utin details anasim ute.

Previous articleKUKI CHANUTE NULAM CHOPPIEH DAN
Next articleNEW EDUCATION POLICY 2020 KITI HI IPI TINA HAM?