Home N Lhungdim Labensraum kiti hi ipi tina ham?

Labensraum kiti hi ipi tina ham?

427
0

KUKI LEBENSRAUM AHI.

Asun:
N.Lhungdim
Thangting House
Molnom-West

n lhungdim
N-Lhungdim

Date- 30/05/2020

Lebensraum kiti chu English a , ” which a group, or State or nation believes is needed for supply of food and its natural development.

Hiche thucheng hi. amasapen a German Dictator Adolf Hitler in ana manchah ahi. Aman Labensraum ati hi German te living space .It was the basic principle of Nazi Foreign Policy. Hitler had believed that Eastern Europe had to be conquered to create a vast German Empire for more physical space, a greater population and new territory to supply food and materials.

KUKI SELF GOVT AND ADMINISTRATION

Kuki te hi past historical loupi tah[past glorious history]nei jat leh nam ahi. Hiche hi leiset pumpi in ahet a world record a um ahi. Koimacha in athaimang theilou leh alahpeh theilou record anei ahi. Hiche phatlai 20th century kum jabi 20 kipat lai a chu Kuki te chu chamlhat tah a koima noi a umlou a haosa a ana kipo uva kho le veng ana cheng uva kivaipohna leh kivai homna KUKI SELF GOVT AND ADMINISTRATION kitup tah nei a kithu nun na leh kithu ngaina phatah a nei jat le nam anahiuvin ahi. Hiche ho jeha chu avaihom na gam a nilhum ngailou British lenggam thunei naleh thanei na neihon leiset gallen khat na kipat til lai a Europe gam France a kong kingahna mun ho a natong ding labour force Kuki pao a KULI tia ina het hou a ding a Manipur lengpa ahinmanchah uva pumhat a by compulson a kholche ding a ahin got uleh apen uva kipat a mi noi a um ngailou Kuki te chu ana nomlou a British te toh kum 3 tah 1917-1919 ana kidou uh ahi. Indian history a British te toh kum 3 kidou hi kana hepon ahi. Jolou ding hetsa tithei ahin atup pen uchu a chenna gam leh amaho custom culture leh tradition huhna ding a Gal anabol uh ahi. British te hin Kuki te chondan dungjui in Kuki haosa ho kom a noi lut uhenlang jubel ana tung uleh Kuki haosa ho ana nom maithei uh ahi ajehchu Kuki te ding a hi custom, culture leh tradition anei lu pen ana hi in ahi. KUKI GOVT LEH ADMINISTRATION chu Custom,Culture leh Tradition chu tulaiya Indian Constitution a FUNDAMENTAL RIGHTS kiti tobang guiding principles of Governance anahin ahi.

Hiche dungjui ahi thutan JUSTICE DELIVERY na sangpen a kimang thei a khosung gamsung kivaipohna leh kithunun na ana nei uh ahi. Hiche tobang hi leiset chung a Kuki te hin lahpeh theilou, kikhenpi theilou chondan [Right ] lhongpi ana nei uh ahi.

Achung a isei uh Kuki te Lebensraum kiti hi Kuki te LIVING SPACE chenna gena mun tiding ahi. Manipur ah tillai in Kuki te in Meilhei ho ban ah thunei na leh thanei na ana nei uvin ahinla India chamlhat jou in ahung kikhel in adeh a Naga political Movement jehin Manipur political scenario power sharing ahung kikhel in Kuki te sang in Naga te joh thunei leh thanei in ahung pang uvin Manipur Govt. a jong Cabinet Minister Naga ho ahi masapen in hiche keo hilou in Chief Minister jong 2 tah Yangmasho Shaiza leh Risang Keishing ana pang uvin ahi. Hiche kahlah a hi Naga te hin amaho ding a ipi pi asemphat uva Kuki te ding a ipi pi ana suhset uham tiho kho hethei jousen ihet chet uh ahi. Hiti chun Meilhei vaihom na Govt. a Kuki Minister ana pang hon jong Kuki politics boipi sang in amaho thanop na [hobby]lang joh ana khohsah uvin ahi aheh [driver] umlou kong [ship ] tobang in ina kitol uvin ahi. Hiti hohi achesa hita jong leh vangset umtah jat khat leh nam khat ding a thilsoh ahi. Kuki politician phabep khat Pu *Holkhomang, Pu. Nguldinglen leh Pu. T.N Haokip ho jong hi Chief Minister material hilou ana hipon ahi ahinla amaho jong hin anatoh uhi higher political ambition nei a tonglou in amaho nopsah na ding leh nei le nga lam na lang in ana boipi jeh uvin alhun na ding uh kilom ana lhung thei pouvin ahi.

Munkhat a hinkho a juiding principles 4 kasei bang in mijousen inatoh hi lunglut tah leh khohtah a tohchet ding ahi chukit leh itoh na ahi pha pentah a toh ding ahi ti kana sei chu amaho hi nana jui uleh Chief Minister ana hitei ding uh ahi. Hiteni chu
*

  1. Take your work sincerely and seriously
  2. Attempt excellence in whatever you do.

Hiche teni hi akhohpen ahi. Imakhat tohdoh teiding itileh.

Chin-Kuki- Mizo group ah thisan a kimatna English a common ethnicity inei uh hiche hi Naga kahi tihon aneilou beh uh inei uh ahi. Naga ho lah a Ao ho leh Lotha ho ahilou leh Sema ho hi kimatna kinship aneilou beh uh ahi. Gam munkhat a ana chenguva political leadership vision nei ana nei jeh uva political compulsion leh convenience jeh a tua alhun nao sangtah lhung uh ahi.

Burma Constituent Assembly

Chin-Kuki-Mizo group ahin Chin hohin abultil a kipat a state ana nei uh ahi. Burma political movement a jong thunei na leh thanei na ana nei uh ahi. Burma Constituent Assembly a member ana hijong chu Pu. Vumkhohao ana hin ahi. KUKI CHIN MIZO group a Ambassador masapen jong anahin ahi. Ama chu phung le chang lang a sei ding a Suantak ho ana hin ahi.
Pu Vumkhohao in anasut, Profiles of a Frontierman kitichu isim le thiltamtah mudoh thei ahi.

Chukit leh Mizoram hi British khanglai a kipat in achom a kivaipoh na lenpen Superintendent of Lushai Hills tin ana um in aban aban in India chamlhat jou in Assam a District khat hina in District Council khat ana um in aban a MNF Movement jehin 1986 in state lhing ahin mu uvin hiti chun amaho gamsung a khantou na ding leh neh leh chah kihol na ding ana nei taouvin hi. Hiche hi achung a isei uh LABENSRAUM itiu living space neh leh chah kiholna to supply food and raw material_ kiti lebensraum in atup pen chu anei uh ahitai.
Mizoram state chu Mizo hoding a MIZO LABENSEAUM ahitan ahi.

Hiche bang chun Chin State a jong Chief Minister jong anei uvin a khantou nao amachal jing uvin ahi. Masang jep a democracy a akipoh masang military vaihom laiyin uvin hesoh genthei gilkil dangchah anatoh uvin Chin State dalha in a kon in gamdang Malaysia leh USA lah ah tohmun hol in ana vah uvin tutu a hi USA a Chin-Kuki group ahi Chin miho tampen leh nei le nga hao tampen incheng theipen ahiovin ahi.

Achung a isei bang uvin thisan a iki matpi uh Chin leh Mizo hon politically in eidalha taovin [though we are emotionally bonded and binded ] Kuki te vang tuni chan in LABENSRAUM living space neilou in ium uvin Manipur phaicham a Meilhei te noi ah khutdo in ium uvin lungset um leh da um tah dinmun in ium uvin ahi.

Suspension of Operation SoS

Hiti ho jeh hin Kuki thingnoi mi kiti ho jong atil abul a hiche tobang Political aims and objectives nei hih jong leh NSCNIM ho suhgenthei jehin amun amun ah thingnoi mi ihung kisep doh uvin India Govt. sepai ho leh Naga ho tha leh mat sang in Kuki mite athi leh ahesoh suhgenthei ana tamjon ahi. Hiche jonghi vangset umtah ahi.A capital uhi mipi ahin a capital u asuhgenthei jeh un thingnoimi lungset hi mipi ho lah a atam pon ahi. Naga hon itha uchu galmi ahi in thuchom ahin Kuki thingnoi mihon Kuki mipi ho asuhgenthei a tha leh mat a anei uhi Kuki Political and social history a Dark Chapter tiding ahi. Hijongleh hiti hohi aphat chet dungjui in ahung kikhel in tu in thingnoi miho group kitoh lou beh tah hijong leh demand khat neiding a ahung din khom uva Govt. of India sepai hotoh Suspension of Operation SoS soi ahin kai uva aban a India Govt. toh political talk ahin nei uva Kuki te ding a Lebensraum, LIVING SPACEving ding a territorial council tiho ihung lhut uhi kipa umtah ahi. Amin chu ipi hita jong leh 6th Schedule Autonomous District Council hihen Territorial Council hijong leh amin kidei ahipon Kuki ten adei chu living space LABENSRAUM kiti chu adeichat uleh angaichat uleh atup pen uh ahi.

Hiche jong hi India Govt. tohgon hijong leh Manipur a mi tam te leh thunei vaihom a pang Meilhei ho hin suhset peh a ahithei leh neisah lou behding tihi atup uh ahi ajehchu atonsot a ama ho noi a koi a khutdo a koiding tihi atup uh ahi. Govt. poloi ho, thingnoimi loi leh jalhang ho civil society ho lungkhat tah a atup uh ahikit in ahi.

Khantouna hi IMBALANCE ahi

Tutu a dinmun hin Manipur population lakh 30 tobang hi Meilhei hi lakh 16 ahin Manipur a mihem 53% hi Meilhei ahin Manipur a miding a centre a kon a budget hung ho Manipur total area 8,621 a man ding a sum le pai hi phaicham a 700 sq. mile a aman uva thinglhang gam 7,921 sq.mile a kimang lou a thinglhang a Sub-Divisional Headquarters tepi na a Henglep lah jong independent jou kum 70 jou a jong car lhailut theilou na khal lai leh Shaktiman lhailut theina bep ahi. Sum kijah na leh khantouna hi IMBALANCE ahi in central project jouse phaicham a koiding ti ahi kit in igam uh ichenna lah ujong jat chom chom a bol aMeilhei gam hisah ding ti lungput ana um jeh a 2015 lai a namphu a Manipur Assembly a Bill 3 kinelna umlou a ana pass uh Churachandpur a mipi kiphina sangtah ana um a MLA ho in kihal lhah nalah a mi 9 thilong ana kijam chu nahet nahlai uvem?

Hiti hohin avetsah chu Kuki te hi amaho leh amaho akivaipohna ding leh akivaihom na ding LABENSAUM living space anei tei tei uh ngai ding tihi isei nompen uh ahi.

Achaina in Kuki political leader hohin tulai leh khonung ding gelna in thil neocha cha ho a kisuboi lou in tup le doi san sah utin Kuki te LIVING SPACE inei na ding uva hi itha leh ijung uh isum leh pai uh jouse HARNESS ibol ding uh hi akhohpen ahitai.

GAM LENTAH NOMTAH INEI UVIN MIHEM INEI UVIN AHINLA MEILHEI HO IN A IN BHARA A CHENG TOH IKILOU UVIN LUNGMON AUM THEI PON AHI.

Previous articleLUNGSETNA ANAUM LOU HILE
Next articleKEI BEH IN