L. Seikholen Khongsai
May 19, 2020 (Tuesday)
Hiche noija In lim hi Kukite insah dan ahi. Insah dan thu toh kimat in Kukiten chen nadinga Khomun alhen dan chomcha seiju hite.
TWI NEHNA:
Khomun dinghi amasa pen a twi nehna kive masaji ahi. Ajeh chu twi kiti hi mihem seh hilouva ahing theiho kingaina thupi pen loi khat ahi.
NISA CHUHNA KITUP
Ipu ipate chun khomun ding chu nisa chuhna hoiding ana deijuve. Ajeh chu nisa sona ahilou le nisokot ahoileh akidam theije anatiu ahi.
LOUTUH MUN SOPHAHNA NOM
Hiche kho neiten atoupha gam leiset ningni volto nathei leh lho phah nathei mun gamlailung jep, Twi nehna ding le Nisasona kitup namun analheng jiuve. Ajeh chu chuh le khal hijongle gamsung hi biljing thei ngai ahin ajet avei, asah alhanga gamgi jouse bilnopna mun chu hoilang jouse navaj ahi.
KHOSUNG JOTLUTNA LAMPI SEMNA NOM
Hiche kho kisem nadinga chu khodang gamdang toh kijot matna lampi kilhun lutna thei navah thwt a semthei mun hiding ahi. Akeh chu kho jet kho vei toh kikom mat tona hi boina hahsatna ana umle kidelto thei ngai ahi.
KHOMUN LUTNA
Hiche adeitah u munkhat chu amu tenguleh hiva chu Ahcha khat achoi diu Ganlha abol diu ahi. Hiche ganlha na a chu Ahcha damsel khat apoh uva, phuo/phun asam uva gamlah a chu alha diu ahitai. Hiche toh kilhon a chu Ahtui jong asan diu ahi. Hiche tenia kon a chu chen nading kho chu hampha ham gamphalou ham anasan jiu ahi. Aphat nah le hiva chu Kho ahin sem diu ahitai.
Hitia chu Kuli te chun chen nading kjo chu analhen jiuva phungkhai sunga upa khat in luo asem chu anaote chengsen jong anajui cheh uva kho le veng asem uva, a upa achen pijiu ahi. Amaho chu miphate ahiuva, gamsung gamga ahoileh pungdang chang dangin kong abel ding achen pijiu ahi.
INSAH DAN
Insah dan hi mun poj dungjuiya ana sah jiu ahi. Masanglai peh chu inmun laicham nathei tupeh tucha le tulai banga machine jat jat ana umlou jeh in kjomun chu aken leh aken dungjuiya Lhong in a anasah jiu ahi. Munjang lahjong Lhong ina chu asah thou u ani. Ajeh chu leiset a ganhing gunei ho gul le tang ho a kona kibendoh theina dinga Lhong kidona in anakisah jii ahi.
KOTPHUNG NISOLAM NGATSAH DING
Masanglai tehse hochun in asah teng uleh inkot lang chu Solam lang ana ngatsah jiuve
Ajeh chun solam a kon nisa ahungso a kotmai lang ahinkho hi mihem le thilsem hidinga hiche ninou so thengsel in akhokhah hi mihema dia damna thei damdoi phatah ahi anatiu ahi. Amaho chu Vitamin- D kiti hi anahet lou vanguva nisavah a kon a damna kimudan anahet nau jong khat ahi. Hijeh a chu ninou hungso doh nalang hi intom lang anakhosah ngailou u ahi. Solam lang ngathei lou dinmun a a um tahlou jongle inmai langhi sahlam lang ana ngatsah jiuve. Ajeh chu Twito lang inmai kingat hi mihem alhou poi anatiu ahi. Hiche kiseiho chung chon a khomun janghen lang kenjongle Lhong in ji anakisah tei tei jiu ahi. Isei banguva Gul le tang, gamsa hangho akona kiven doh nadinga Lhong in anakisah kiu ahi.
Hiche tailouva jong melchih thei phachompi um nalai ahi. Kahin geldoh bejong aban ah him jopbe jing nanage. Kakipah e.
A hut in Kuki traditional style owned by Rev. Letkholal Khongsai, Tuibong, Churachandpur Manipur
Photo Credit: Mrs Rev. Letkholal Khongsai.