Home Kukite Gollui Thusim KUKI MIN KIVO PATNA LE THUSIM PHABEP

KUKI MIN KIVO PATNA LE THUSIM PHABEP

500
0

By CS Mate

Pu le pa te hon nam min dan a KUKI ana put pat nau chu TIBET, MONGOLIA, chule CHINA gam a ana um masang lai peh u ana hi tai, Malai pu le pa te ho chu agam uva kipat na gal jeh a soh chang dinga kaimanga ana um ahiuve, misoh a pan chu hinkho nom ana hi lou jeh in, asoh chan nau gam a kon chun mun chom chom jon in ana jam cheh son kit un ahi, chuti chun chen mun le gemun dettah nei thei lou vin ana um un ahi, chukit leh khopi sunga mi noi a hah sa tah a um sang chun thinglhang gam lah ah kelcha ching in neh kilo in ana khosa uvin ahi.Chutia apem le le nau va chun AFGHANISTAN gam kai sunga um HINDUKUSH VALLEY kiti mun a chun ana cheng un ahi, chutia chen mun dettah neithei lou va thinglhang dung lah a apem le le jeh u chun a gam mitten KUKI tin ana nam minvo khum tau vin ahi.

Hindukush gama ana nam minvo khum u KUKI kiti chu agam mite pao ahin, hichu sap te pao ENGLISH a NOMADIC TRIBE tina ahi, hichu eipao a CHEN MUN DETTAH NEI LOU A KITOL LE LE, PEM HAT NAM MITE tina ahi.Hetding kuki kiti hi pu le pa te nam min ana hi jo lou vin, ana um dan u leh ana khosah dan dung jui uva, ana chen nau gam mitten ana kou nau joh ahi bou ve (ENCY BRIT. VEN)SAVUN LEKHA JELTona pu le pa ten malai a savun lekha jel ana nei peh u chung chang thu hi, tulai khanggui thusim hedeu ho sei na le tonthubu a kon in jong aki he in ahi. Chule asei teng u leh hiti hin asei jui un ahi, malai a pu le pa te ho khul a ana um chan gei uvin savun lekha jel ana nei peh uve tin asei jui un ahi, ahinlah ana mansah dan u chung chang hi asei dan jat chom deu deu in asei un ahi, ajeh chu khang asot tah jeh a asei dan jong kibang jou ta lou ahi tai.

Mi abang khat in vang pu le pa te khula ana pem doh phat un galin ei hin jui kit uvin te tin asavun lekhajel u chu lam pam a asel uleh uichan ane doh tai tin asei un ahi.Mi bang khat sei danin malai pu le pa te savun lekhajel ana nei vang uvin ana chinkol jou tah lou jeh un ana mansah tau ve tin asei un ahi.Mi kimkhat sei dan in china leng pan agamsunga khula cheng pu le pa te ho chu aga nodoh in, asavun lekhajel u chu alah pieh a asim leh HEBREW pao ahijeh in asim thei tapon hijeh chun chom khat anui sat in chujou in apei leh a pei na a chun uichan akineh jou tai tin asei un ahi.Hiche ho a kon a het doh thei khat chu ahileh pu le te ho chu china gamsunga um khul a kona hung poh doh hijong leu, china nam mite ahi lou dan u aki mu in ahi.Chuchi savun lekha jel sunga chu sakho houdan, kithoi dan, chuleh chondan ijakai kisun soh kei ah ahi, hiche dung jui a chu hung ki vai poh peh u ahin, chuleh hiche lekha jel chu gou lutah a ana gel jeh uva tu chan gei a het mang mo a anei u ahi.

SAKHOMalai a pu le pa te ho ana chen pa nau agam mi te sakho ho chu veu hite. Sakho lamah ve kit leu han TIBETO – BURMAN te leh MONGOLIAN te sakho chu LAMAISM, BUDHISM (LAMIST BUDHISM) ahi. Chukileh china te a chu TAOISM ahi, hichu kum 604 B.C lai a Chinese philosofer pa LAO-TSZE in ana mudoh pieh u ahi tai. (Chembers twentieth cent. Dictionary) ven? Chuleh JAPAN te sakho jui chu ahi leh ZEN BUDHISM ahi jing nalai in ahi. (BUDHISM & CHRISTIAN FAITH PAGE – 19 SUNG VEN)Achaina in VIETNAMIST te sakho chu ahi kit leh HINDU MYTHOLOGY Ahi, (Ency Brit – Vol -4 Page 681 ven.Hiche ho a kon na het doh thei khat chu ahi leh, pu le pa te ho chu hiche achunga isei hou nam mite ho lah a khat pen pen son le chilhah ana hi tau leh tuchan gei a hi thinglhanga sakho lui le chondan lui mang nalai hon lhom cha beh hijong leh a jui nah lai diu ahin, hinlah agam sung u vah ana cheng pa ta jong uleh, hiche nam mite son le chilhah ana hi lou jeh uvin asakho uleh achon dan ujong a jui peh pou vin ahi, jui tah sang in ha tah in ana kithe to jo uvin ahi.

Chilhahtu pu le pa te sakho jui chu ahi leh juda sakho thengsel JUDAISM ana hi jo in ahi, hichu Israel namsom vah mang lah a JOSEPH chapate ni lah a MANNASSEH son le chilhah ana hijeh uva ana jui u ahi, hiche hochu, samari khopi a ana chen lai uva kipat ana pat doh uva chuleh ana jui u sakho le chondan ahi, chuleh hiche chondan ho chu tuchan in ka pu ka pa. chondan tin thinglhanga cheng Christian a lut nai lou hon a jui nalai uvin ahi.PU LE PA TE SAKHO LE CHONDAN(NAMJEM)Malai a pu le pa te hon sakho le chondan ana jui hou chu het chen thei pen ding in asakho jui hou lah a lhom cha hijong leh het na ding in ana veu hi te:-Vang lengnu PATHEN NU koma housat na ding dei nan donthei thil tuo le juning ima ana lhit peh jui ve (JEREMIAH 44:17 & 7:18 VEN)Chuleh phunsan, thilha toh ki hou, mitphel doi, chuleh ailhim chan gei a jong ana san jingu ahi (2 CHORONICAL, 33:6 ven)Doi phung hin pan doh chu ahileh, leng jereboam ahin, chuleh samaria khopi a cheng Israel nam som chilhah se se a bon uvin, a intinah ama ama lei tol cheh a doikhom ahin kiphusah suh peh in ahi leh hiti chun ipu ipa teu vin jong ahin jom suh peh un ahi.

(1 KING, 12:31 & JUDGE 17:5 ven)Chuchi khang lai a kipat chun samari khomol le thing noi jouse chu doikhom aki phut soh kei in ahi (2 KING 17:9-10 ven)Chuleh khomol tinah jong mol khom ahin phut soh kei un ahi (2 KING 3:2 ven)Maicham phunga aki lhei ding phat ule jong gancha ana that jui un ahi (1 KING 12:32 ven)Maicham ana sem teng ule jong aning li (4) nei in ana sem uvin, chuleh a ning li (4) cheh a chun saki li (4) cheh ana koi jui un ahi (LEVITICUS 4:18 ven) chuleh maicham a jong chun gan thisan ana the jui un ahi (LEVITICUS 17:6 ven)Adeh deh in mannaseh lenga ana pan lai in doikhom hatah in ana phut un ahi (2 CHORONICAL – 33:3 & HOSEA – 3:4 -5 ven)Chuleh mi thoi dingin thempu ana nei jui un chuleh samel chanvou jong ana nei jui un ahi (LEVITICUS – 16:33 & 7:33 ven)phunsan hi aloupi pen khat ana hijeh in ana bol jingun ahi (NUMBER – 36:2 ven) Chuleh ana kithoi na lah uva jong chun chang lhah ana jao sah un chule thilha lim in jong ana sem jui un ahi (JEREMIAH – 44: 19 ven)Chuleh natna vendoh na dingin kho pumpia dingin kithoi na abol jing un ahi (LEVITICUS – 4:13-14 ven)Chuleh (LEVITICUS – 1:15) na a vacha alol kitan jong chu, chomkhat jou kitileh hun nunung langin muntin ah vacha khel khel a um jou tah lou jeh in ahlol tan in ahin bol un chukit leh (LEVITICUS – 14:7) na a vacha gama ahing a ana ki lha ji jong chu chutima bang chun ah kihinglha in ahin bol jol tau vin ahi,joldei ai lampang ahi leh ana mudoh masa pen chu ipu u REUBEN ana hi e.

(GENESIS – 30:14 ven)Chuleh inam hi nau hi milouchal te tah leh seingai lou te tah ihiu ve (EXODUS – 32:9 ven)CHONDAN LE KIVAI POHDANPu le pa te ho chu pathen in Chondan le kivai poh ding dan Chan gei in hoitah in ana pe uvin ahi, chuleh hiche chondan kipe ho chu tuchan gei in aki mang nalai in ahi, ahinlah tuchan gei a akijah jing vangin hoi a hung kona hitabang chondan hi hung kipan doh ham ti ahe chin a um jou tapon ahi, hichu pathen in aphat sah dung jui a ana pieh u chondan ahi. Achin achai a het na dingin anoi a ho hi ana ve kit u hi te:-Insunga mi upa athi nung leh a jinu chu athipa naopa in anei kit son thei ding ahi (DEUTERONOMY – 25:5-6 ven)Gou luo lampang ahi leh mi upan a luo ding dol ahi (GENESIS-24:2 ven)Malai pu le pa khang lai a kipat in muntin le gamtin hijong leh, chen chen na munah thutan vaihom ana ki lheng jing un ahi (DEUTERONOMY – 1:9-10 ven)Thu buoi ana um teng jong leh het toh sah SAKHI ana nei jui un ahi (DEUT – 19:15 ven)Chuleh changnoi, Changpah me, Anchim ki hon ngei nam mi jong ihiu ve (GENE-25:29 ven)Chukit leh leng umlou na mun jouse a chun, Haosa in ina kivai poh peh un ahi (1 CHORONICAL – 5:12 & GENESIS – 34: 2 ven)

Laam lampang ahileh jat tampi ina nei vang uvin khang asot dung jui in a mang gam tan ahi, hijong leh tuchan a aloupi pen khat na inei u chu ahi leh SAGOL KENG KHAI laam hi ahi (PSLM-120 & 134 ven)Ji hol lampang ahi kit leh pu te chanu ji dinga ki hol a kichen pi hi ina bol jing peh un ahi (GENESIS – 24:37-38 ven)Eiho hi numei man nete ihiu vin, hijeh chun man neh akipat na chu ahi leh lutom laisui ahi, hijeh chun lutom laisui lamkai na lou in siel som sielja kikhum jong leh man le mol in aki sim thei poi, hichu Israel chilhah khat ihi jeh uva tuni chan gei a hi kibol jing ahi (GENESIS – 34:12 ven)Namdang jatdang mitoh kichen ding hi chondan dung jui a ana kiphal lou mong ahi (GENESIS – 34:14 ven)Namdang jatdang mitoh kichen lou ding-kiti hi thil poimo tah khat ahi, ajeh chu Israel te tei lou adang se se hi pathen lung dei lou va chon ngen leh pathen thupeh dei lou ngen sen ahi uve, Ahin lah tu khang thah lang hon dan ihet tah lou jeh uvin chiding namdan GENTLE te toh kichen jong hi ima cha in igel ta pou vin hiti chun iki cheng hel uvin iki suh boh gam tau ve.Chuleh lhan chunga song do hi thil poi mo tah khat ahi jeh in ihin bol jing peh uve (GENESIS – 35:20 ven)

Thi phat teng jong leh thikonga ki khum jui ina hiu ve (GENESIS – 50:26 ven)kijem na lam pang ahi leh ponsil chungah tupah hoitah in ina kiba jing peh un ahi hichu pathen in akhang akhanga het jing na dinga nam pon mel chih na, Israel nam hi na a eina peh u ahijeh in, tuni chan gei in pon manga tupah ki ba hi ibol jing peh nalai un ahi, ahin lah ajeh he koima umlou vin pon jem dan in a ki gel tan ahi (NUMBER – 15:38 – 39 ven)chuleh teng gol hi pu le pa ten kigih sal na in ana mang jing un ahi (NUMBER – 17:10 ven) Alhang lhon in tah sa lam pang ah mul nei beh seh lou nam mite ina hiu ve (GENESIS – 27:11 ven)Loupi tah in pu le pa te hon sam le khamul ana hoi jing peh un ahi TUHCHA SOM (LEVITICUS – 19:27 ven)Numei von le pasal von ho jong ana khan kah dem dem un ahi (DEUT – 22:5 ven) Atekah nan EXAMPLE numei in pasal manchah meithal ahi lou leh thalpi atoh khah leh pasal in sa akap thei poi.Chuleh ani giet ni a naosen cheptan hi ana ki bol jing peh ahi (GENESIS – 17:12 ven)Ahinlah pu le pa te ho chu migama the chat vei a ana um phat uvin a um nau gama leng thahat ANTIOCHUS IV EPIPHANES in kum 157.

B.C. a chun Israel te son le chilhah te chungah nasatah in bol ganthei na anape in ahileh hijeh chun cheptan vohsa neh a kona kitim doh chuleh cholngahni SABBATH hiti ho jou se bol la jui ho chu thalih soh hel ding ahi tin thupeh nasatah in ana nei in ahi leh hijeh chun ana, bol ta pou vin ahi, chuchie khanglai a kipat chun cheptan ana tang uvin vohsa ana ne pan uvin chuleh cholngah ni um chom ta lou vin ana kho sa tau vin ahi.Ahinlah chondan khat moh mansah jeng ding dana in naosen bil vu hi apien ni apat anigiet lhin khel khelin cheptan khel chun ahin bol jo tau vin ahi. Hetding leisiet chunga hin bil vut tam jong leh anigiet ni khel khel a chondan a mang loi tina ahi.Chukit leh kum khat sunga hi kut thumvei KUT THUM neidinga thupeh ina hi uve (EXODUS-23:14 ven)Ahinla khang asot tah jeh in khang nunung langin kut min ho chu jat chom deu deu in a hung ki min vaw gam tan ahi, Ahin lah akut kiman phat chu tuchan gei in malai a kut kiman phat chutoh akitoh nalai jingin ahi, malai a kalchuh kut chu HUN KUT ana kitin, lhosoh kut chu CHANG KUT ana kitin chukit leh lhosoh khoptup kut chu CHANG AI KUT a hung kiti tan ahi (EXODUS – 23:15-16 ven)Hiche ho jouse akon in chilhahtu pu le pa masa ho chu ISRAEL nam som chilhah lah a nam khat son le chilhah ana hiuve ti hi kitchien tah in aki hethei in ahi.

Previous articleJANGKHOPAO HAOKIP CHUNGA KIPANA THUPHON
Next articleHAUNTED PLACES IN INDIA-II