
(THILHA PAIPEH PO TE KIPANKIT TA)
By: Lunsieh Kipgen, IPS
Gamsa lah a ajonchih le agilou loi tah a kihe Jong (monkey) jeng’in bon aloi ho thina ham, ama tah thikhelna ham aging’e (akichai) ti thuchih a kisei ahi. Ahin jong sanga mihem angol johna hi mihem ten athina ham, khatvei akibulhahna ham aban teng chih theina’a neilouva ana bolkhelna thil khat mama abolkit ahi. Achesa kum 10 lang chun igam uva sum muna phatah a ana kithang jenjun “network investment” kiti hon mi tamtah ana choh chavaijin natong louva sum tuong (profit), sum thoi tamtah tah mudi kinepnan anei jouse ana kisuh chavai ana um’e. Achesa 2005 leh 2011 kum kikah dehdeh chun ‘network’ thua lhaile kipel metmut ana dimlhan aphatchompi loi jong ana dimnan hinlah hiche hoa sum veipung dia asum anakoi (invest) ho ainkal kichoilo atamjo anahi.
2010 kum kichai lang chun chuchepatna ana kithang dehset U-Pay, TVI, Visarev leh adang dang ho ahung banthigam taove. Hichu sum veipung dia network company hoa anakoi hon asum neijouse titah louva athil alo, ainmun le abong aloi gei ana kijoh a network hoa anakoi jou ahi. Hiche network minche tah ho ahung thidohgam phat nin asum kinehmangpeh hon “tukal khat nin kakom kavel’ah hitobang thu (network thu) hung sei kit tahta, ….” tia aha anagiel jahjah ngen anahi. Hiche network company ho ahung thidoh jou u, jou le nal’a sum kilahpeh ho aphun le alunghang ana dim lai tah chun “hitobang network investment’ hohi chom khat hung thip jongleh min ahinsuhmildom kum som jou langleh ajat chomjepma hung kibol kit thou thou di ahi tia keima tah injong lekha kanajih (article) khat kanaso e. Iti dih a dih hitam! Kum som jong lhinglouvin tukum kumbul langa pat hitobang network investment ilah uvah ahung gingdoh pan kit nin aseithem hon Lockdown laija sum holna, sum muna thei ima umlou laitah a dia hitobang sum tuong (interest) muna thei hung um hi van’a kon mana tobang ahi tin ahinseipan kit taove. Hitobang thu kisei kit hi Jong te hileu athu kisei patpatna asei ho kom’a kon jamtho jeng diu ahi. Tahsan thei le tahsanlou thei helou, ana kibola ana boisa thil khat ahi tia “katahsan tapoi, kalung alut tapoi” ti di ho mi tamtah in “hiche hiba ahi” tia achople amat tho loi umpai kitjeng ahi.
Investment Network hung kihasei ho:

Tukah lah a Investment Network hung kihasei hohi More Choice, Bluemax, Sarva Investment ho ahi. Ahin kum khat jong lhing loulaijin hiche khuche a sum invest kanabol (sum kana koi) akisuh tapoi, Interest kamu tapoi, network athidoh tai ti kiseipai kitjeng ahitai. Bluemax network chunga Churachanpur police station a police FIR case boljong um ahitai. Hitobang network investment thua hetna nei ho kidong masa louva mi khat nin hiche khuche hi aphai atiman’a kimoh ngol lentho jeng kiti hi inam mite hina dan ahitai. Hitobang Company hohi atamjo jou le nal (fraud) ahidan hetna nei hon aseijingsau ahi. Company lhem (dihlou) hohin mijouse kom’a athilbol u apohdoh u jong hiswhlou, mimol, lheplhah bai ho kom’a bou apohdoh jiu ahidan jong kicheh ahi. Sum Crore ija hamkhat akimu teng jammang deldi, kisel mahthah di ti hi hitobang company ho kigotna phatah umsa ahijeh a phante atiteng uleh Agent ho a kon’a company ah hitin khatin boina asoh e tia kilepna ahinneijiu ahi. Tu phat chomkhat kah a company boi, thidoh kiti umpai hohi athidoh ahipouvin abolgot uleh asum mugot jat u (target) alhin tah jeh a jammang/kiselmang u ahibouvun koi thidoh malah hingdoh u joh ahibouve.
2011 langa ana kichaidoh network company ho chun mi khat sum koijat (invest boljat) a kon ‘interest percentage’ chu lha khat kichai sehleh anapeh u (account a anahetpeh u) ahin tua athah ho jatchom jepma hung kibol hi mi tahsan thei dileh thanopna dia ni 100 a loi, ni 200 a loi, ni 300 a loi tia ahinbol uva Invest bol ho bank account a nisehleh sum ‘interest’ chu ahetlutpeh jiu ahi. Hitobang company hohin alheplhah ho u Mithai gahlie sahna dia abul langa hi interest phatah a apehjiu mong ahi. Chuleh hitobang “Multi Level Marketing” (network marketing/investment) kiti jousea hi sum koi masa – invest bol masa hon aphatchompiji thou u jong kinelna bei ahithouve. Abol masa, ajao masa hon aphatchompi jeh tahtah uva ajao nukhah ho mang gop deh jouva thilha paipeh po kisohjiu ahi. 2011 langa ana leng network ho ahia tulai taha ho ahia ajao masa ho phachom mama thou u ahi.
Company hon atup North East lang mun ho

Sumkol veina lang’a kivaipohna (Business Administration) leh Company hon sumtuong muna dia thil iti asem uva iti ajoh uham ti langa hetna leh degree nei Hyderabad a pansa inam sung uva Milun Francis Haokip in aseina ah hitobang ‘network investment’ company hohi India sunglang khopi ho ngen’a pansa ahivang’un kol le vai ho tamna mun le khopi ho ah apodoh pouvin North East lang mun gamla tah hoa bou apohdoh jeh u sehseh a tahsan aumlounao het thei ahi ati. Hitobang kum khat sunga Interest hijaja munathei chu adih ahia tahsan thei ahileh eiho sanga sumkolveina langa sangtah a khangtou le hetna nei kol le vai hon abop tho diu ahi jong ati. Hitobang sum interest sang tahtah muna thei company hi Manipur a hung kipolut ahitah jongleh Business lang Manipur pumpi akhutna choi Thangal Bazar leh Paona bazaar a Malwari hon jong eiho sanga achop le amat atho masat diu ahi. 2011 langa ana thidoh network company ho thua jong Imphal khopia Malwari hon hitobang sum interest muna thei investment hi ahithei loudi beh ahi anatisau ahi.
Thinglhangmi angol dom’e kiti vang’a hichalaija (2011 lang gei) network company ho chun Manipur a meilhei holah a aching abolthei, mihao tamtah jong anajoulhep thou u ahi. MLA loi jaona a mihaosa hogeijin sum a-crore a sim invest anabol jeh tahtah uva mimol honjong anatahsan dehset kit ahi. Network company ho ahung jammang/kisel phat uva hiche laija network company khatna Manipur dia Agent lenpen khat chunga invest bol hon Police FIR case anabol’un Thangmeiband veng’a achenna inn gei vel ijat hamkhat ananokhum’un amapa India sunglang’ah ana kijammang deltan, thu ahungthip, mipin ahinsuhmil jouvin ahung kile kitdan ahitan company thi jeh ahi tin asuh asah umlouvin athu athipmang deltai. Mipi lunghan pet chun hiche agent pa chu ana tohkha leu ahinga avun alipnom diu ahi.
Mihou tahtah jong lheplhahna a pang

Hiche jeh a tua jong hitobang network a agent a pang hon ‘down line’ a dia (ajao dia) mi aholbe teng uleh mi gah het theidom mi neijou honjong invest abol’e, sum itam koichan’a phachom ahi tia mi jaosah teidi (invest bolsah teidi) ti ahi. Hitia mi jol lele hohin mi ajoulhep got ujong hideh pontin amahonjong aphachome tia atahsan jeh uva midang’in jong phatchompileh atiu jong hidi ahi. Ahin henasa a jou le nal company ho agent ihi khah a kei kaphat chomna di ahipouleh kanoija jao ‘downline’ (invest bol ho) manggop jongleu akhohpoi ti lungput nei aumkhahle vang thil dihlou tah ahi. Kum som masang thu hilouvin tu athah beh a hitobang ‘ investment company’ lhem hung umdoh kit hon Shillong a um eimi ho gei sum jou le nal’a alahpehjou uva a company u athidoh tai kiti jong um ahitai. Manipur a jong hitobang sum muna thu ahung cho thethuleh asum kiveichai, company thidoh kiti umpai kit ahi.
Koima kom’ah hitobang network company ho ah nasum koijin, koihih in kiti ponte. Ahin athu helou mi ijat hamkhat nin hahsa tah a akikholdoh sum meilah a apai tobanga akimoh mansah sanga hetna nei ho sei chung chon’a kiseibe ahin lheplhah a iumkhah a idehpang ikisot nom’am, kanei thua kabolnom nom bol inge ti chu eima thu thu ahithouve.
Nangma ipi lunggel nanei em? Anoiya comments mun a khu mipi phatchomna thei nahin sei thei ahi.
Thusimbu Machal jing thei na ding a pan lanom ho kipah tah in lem ahijing in ahi anoiya button “Click Here” khu meh utin details anasim ute.