(Part-1)
-Lelen Kipgen
Lungset kitihi ipi ham? Ibola hibanga hi thaneiya mihem hinkho khat adei deiya apuile lejeng thei hintem? Lungset kitihi mihem lunglaigila hung kondoh, penpi lungset khat chu ahi. Lungset kitihi jalentah ahin, lungset kitihin khantum aneipon, gamtum anei chompon ahi. Lungset kitihi mihem kampaova hilchet jou hoi ahipoi. Numei leh pasal kikah a kilungsetna hi mipilhing jousen ahin jotpa khang khat chu ahi. Ahin mijouse lungset hinkho mandan vang akibang joukei pon, abangkhat chun kipana le lungtup molso na, ahinkhoa lolhinna khat in aneiyun, abangkhat kit chun kana le lhisona, hinkho setnan aneilokit un ahi. Khangdong hon lungset hinkho mankal angahlel jiuvin, amaho hin lungset hinkho ahahsatna mupha louva, anopna bou amuphah jeh u ahi. Lungset hinkho hinjot chaisa ho abangkhat kit chun alhangai lheh jiuve. Ahinai lungset vangneiho ding chun anom lheh nai, ahin hiche lungsetna hi aphat khintoh dan thep angaiye. Numei le pasal kikah a kilungsetna hi kipana le hahsatna tampi toh kilhonkhom jing ahi, tihi hetthem jep angaiyin ahi.
Keijong hiche lungsetna lamah hin vang neiloutah khat kanahin, gentheina tampi eina lhutkhumin ahi. Keihi insunga mi upa kahin, nao numei khatbou kaneiyin, kachunnu toh keiho thumbou lunglengvai tah in kahung khosa uve. Kajopa hi 1993/1994 laiya ibeteu toh inakibui laijuva ahinkho beilah a anajao ahitai. Chapangcha kanahi nahlai vang chun, minhon “nahung golhan teng ipi nahinom em?” tin eidong jiuvin, kenjong “kahung golhan teng thingnoimi a kapan ding kapa phuba kalah ding ahi.” tin kana seijin ahi.
Kachennao hi Lamka a kona gamlhalou ahin, phaitol hindan a jong kihingthei, thinglhang hindan a jong kihingthei ahi. Chule khosunga LP school khat anaumin hivachun kana kaiyin ahi. Sunteng school kakaiyun, nilhah school kikhan teng loi le golho toh meithal lim kasem jiuvin, thingnoimi ho umchan katho jiuvin gamnuiya kakijot nilhum lhum jiuvin ahi. Thom ahungpah teng thomthang kakam jiuvin, khal ahunghi a va-cha lah tui ahung kan teng tuithang kakam jiuve. Nilhumkon teng lenna vangkho laiya lenpi golngai chengtoh nomin kalaileng un, hahsat genthei ipi ham? puldou ipi ham jong hepha louvin hinkho kanamang un ahi. Neolai khankho luicheng koukit thei hile kanom ngeiye.
Kakhouva school a chun, kakhovel lah uva khoneo ho jong ahung kai jiuvin, thinglhang school ahivangin chapang katam lheh un ahi. Kum le lha akiheiyin pol sagi(class 7) kahinsim taovin, chapang cha akihivang chun numei ahoi ahoilou ahung kivepan tan ahi. Kakho kom uva khokhat, ahousa teu chanu amin “Kimboi,” kiti khat hi kei mitvet in malai Ahsijolneng abang jengtai. Kimboi school ahung kailou teng sun nilhumin kaschool kaijong asuhsah aumji tapon, suntin jantin Kimboi gelnan hinkho kahinmang jingtan, “Lungset,” kiti chu ana hi dan ahitai.
Loi le gol ho dongma nei jong ahungum sou sou taovin, ken jong “lungset ipi ham?” tijong kahet loulai vang chun dongmanei ding, lungset hinkho man ding chu katha anom lhehtan ahi. I-tileh Kimboi toh lungset hinkho kamang thei dem? tin kahingel jingtan, Kimboi kadei behseh jehchun nitin in alung kahinhol jingtan, phat tin in alunglhai nading kahinhol jingtan ahile kahung kivopthei lheh lhontan ahi. Ama jong lungset ipi ham hepha loulai ahijeh chun kalunggel ahethem theipon, loi le golin eikivop pi jingin, hahsa kanasa lheh jenge.
Hitichun loi le golin kahung kivop jing lhonin, kalungsetna hetsah ding kanom lhehtan ahi. Loi le gol hon jong “nalungsetna sei jengin,” tin eisol jiuvin, ahin keivang jachat nan kalungsung alodim jin kaseidoh thei jitapon ahi. kakhou hi kinaicha ahijeh chun jan teng loi le gol ho toh Kimboite kho-ah kaga laileng jiuvin ahi. Nilhah khat hi “tunilhah vang kalungsetna thu sei tange,” tin kaloiho toh kachekit taovin ahi. Chavang lai ahijeh chun huilhi anem hiu hiuvin, lhalam chollha avah emsel e. Kaloiho insunga atou un, keini leitol a kem chunga chun katou lhonin, chunga ahsi ho kave lhonin kakihoulim lhim lhonin ahi. Chuin ken jong lungset thimthu kahin lel pantai.
KEIMA: “Kimboi, nakom a thukhat kaseinom e, lunghang hih ta o?”
KIMBOI: “ipi lom lom hija, kiphatlam aum ngap e, seiyo ipi ham?”
KEIMA: “Kimboi, sot a pat nakoma seinom khat kaneije, ahin seidoh theilouvin tunichanin pohgih tah po bangin lunggel hahsatah in hinkho kamang jinge. Nangin jong kaumchan ka khoheiyin jong henan nate. Kimboi, suntin jantin kalunglaiya nacham jingin, an neh tuidon ji jong kahe thei tapoi. Kimboi, KEN NANG KALUNGSET E, lungset in kalungsetna neisanpeh in tia hung kalsong kahi.”
KIMBOI: “Heulen, kakipah e nei lungset chu, ahin kasang ngam poi ajo kana ding hung hikhante. Among monga jong hibang kichapang nalaiya, heulen, phaten kigelphan hitia loi le gol a ikivop hi nomjo lou ding ham?”
KEIMA: “ahinai, hitia loi le gol a ikivop hi anome, ahin chamkim kasa joupoi. Lungset in let le neo akhan pon, lungset hi mitcho ahi. Kimboi, ven kalungsetna hi chom kah a ding ahipoi, kitah tah a nei lungset jing poule kahinna haihu beikah in kamilungset na sangpen penin nalungset jing ingting, nalung gentheisah ponge. Kimboi, lungset in kalungset e neiti jengin, keivang nang beiyin hingjou ponge.”
KIMBOI: “Heulen, chuchan geiya nei lungset ahile kanome, kahin lungset e, ahin numei lunglhom kahin nalung kahinto joulou meithei ahi, nei hethemji tang o?”
KEIMA: “kalungsetna neisanpeh jeh in kakipahe Kimboi, chapangcha kilungset hijong lehen, kitah tah a ikilungset ding, khat le khat ikihet themto ji ding chuo?”
Hitichun Kimboiyin kalungsetna eisanpeh in, hiche nilhah a kipat chun lungset hinkho kahinmang pan lhontan, “khanna kolni hungsoh inte,” tijong gelpha louvin khat le khat kikhohsah to cheh in kilungset hinkho kahin mang lhonin ahile hinkho anomlheh jengin ahi. Lungset hinkhoa anop laitah chu, kilungset tillai hinkho, khat le khat kijachat thim thima hinkho ihinman laitah khu lungset hinkhoa dinga anop laitah ahi. Lungsetna ahung pilhin’a kipat hahsatna le gentheina ten ahin belap a, nopsahna toh hung kilhonkhomji ahitai.
Kumlhun themvet na ho jong kahinchai taovin, ka school uchu class 7 chanbou um ahijeh chun, aban simbe ding hon Lamka langa asim jiu ahitai. Kumlhun themvetna achun kani lhonin kahung lolhing lhontan, keivang chu aban simbe nom jong leng inchen genthei kahijeh in ahithei tapon, Kimboi vang themjil banjom a Lamka langa um ding ahitan, lungset hinkhoa gentheina ahung kipantan ahi. Ama jong kei dalha a munchoma aum ding chu anompon, hijongle ken lungmonga themjil abanjop nadingin katilkhou jie.
Kimboi jong Lamka lang jonna cheding ahitan, nilhah in keijong angei bangin kholai lengin kachekit tai. Jansot langhin anu le pa, a-inkote jong a-imujou taovin, keini bou tapkonga katou lhonin kakihoulim lhonin ahi.
KIMBOI: “heulen, jinga kapot ding chu kalung ahel val e, kum lhunga nang melmu louva iti hinkho kaman ding ham?” tin alhisohtan, chuin ken jong
KEIMA: “Kimboi, ibola lhisoh nahim? akikhan ding bon kihilouva, phat ong kanei teng kahung vil ji ding nahiye, lungmongsela lekha nahin simding, nalungset kei neihin geldoh jing ta o?”
KIMBOI: “umm, heulen munchom choma um hitin, phat sotpi kimelmu louvin hung kium leh khanna asoh jeng dem? kalung akham jie.”
KEIMA: “munchom choma um jong le hen iumna cheh lhona kitah tah a ium jing poule khanna soh lou ding ahi. Kimboi, Lamka langa hung um le chun nahin deicha, nahin hel jong hungtam ding ahin nalungset kei neihin geldoh jing ta o? jatamin thimthu lel henlang chun le jo thimthu meibang jing jongle lungtup molso kahsea det tah a ipan jing ding chuo?”
KIMBOI: “umm, heulen jatamin thimthu hinlel henlang chun le jo thimthu meibang jing jong le kalungset pen nang nakhan jou taponge,”
Hitichun jan jong asot tan, keijong inlam jonin kahung kiletan, ajingin Kimboi jong themjil banjom dingin Lamka lam ajontan ahi. Kimboi apotdoh phat in jan teng lailen nading vaimon kholai dunga guitar kakipoh in lunghelin kajanmao jitan ahi.
_”ngaiyo, dama naum jing hinam? nang louvin tangpa selung among joupoi. amol alhangin eikhan lhon jongle lunglha poihite, ngaiyo selung mongmo loujeno, nalungset damin kaum jing nai. Nahung vailhun ding ngahlel in, nilhumkon phailam kave jinge. Ngaiyo, keingai chullou.”_ tin lunghelin kajan mao jin ahi.
Kimuto nalou asot phat chun kalung amongthei tapon velkhat beh gavil ding kanom lhehtan ahi. Kimboi hi lungset kahet patna ahin, lungset dihtah a kalungset ahijeh chun kangaina asang lheh jenge. Chapang lungmol hijong leng kalungset kimboi dingin kitah tah in kapang jingin, keima kakitah bangin kalungset Kimboi jong kitah dingin kagelin, achunga ginmo nale sonlelna neokhat jong kaneipon ahi. Hitihi ahi eima ikitah poule mijouse akitah dinga kigela koima kitahsan lel jilou ahi.
Banjomkit ding.
©2020, Lelen Kipgen, All Rights Reserved