Home Lahkhom CBCA/TONGKOI/NEKBAM HOIJOH CENTENARY HAM?

CBCA/TONGKOI/NEKBAM HOIJOH CENTENARY HAM?

305
0

March 05-09, 2020 sung’a Saikul gamkai Bunglung Kho mun a, CBCA Centenary kimang ding ahitai.
Chongthu Baptist Association ti ahung ki minphah pan na leh a kijahpan nahi janhi dung hilou ham ipi ati leh tukah a kum 100 lhing a, CENTENARY kimang thei hitam tihi mi tampin adoh jing khat ahi.
Atah beh in Chongthu Baptist Association kiti hi achesa kum 1971 a ana kiphut ahin naicha ahi nalai je. A khuti leh tua hi akum hi 70+ bep hi nah lai ding ahi.
Ahin hichu mi tampi gel tobang ana hilou dan ana hi.

Manipur eimi lah a Christianity hung lut na hi foreign mi a sei din William Petegrew akon ahin, chuban a ama mission bolna Ukhrul Phungyo mun a Mission School a khang len ho akon Kukiten Christa Hinna thupha ahin kimu uva Christian hung hipan ahiuve.

Kuki te Christian Houbung masa pen chu Manipur North Western lam a Tujang Vaichong ahi. Hichi lai chun tua i-het houbung Association ho ana um naipoi. Christian chu Christian hina a um jeng ahiuve.

Chuleh kum 1910-1916 kum sung a British Sepay a ana pang kha a, hichi sepay panna akon Christian hung hikha Kuki chapa ni amin Pu Jamkhochom Misao leh Pu Khupsei Misao kiti ana um lhon e.

Amani hi Manipur a inlam hon ahung kile hon ding phat hin, Sepay Saplen pan ana dong hon in, “Ipi ka bolpeh hon ding ham na dei pen pen sei lhon in” ati jeh in ama nin, “Keini Christian kahi tan, ka chennau haosapu leh kho mite atamjo Christian ahi lou lai jeh in, khosung ei lutsah nom lou diu, Houbung ka tum tundoh theilou diu jeh in, Houbung tundoh thei na din Kho khat ka sat nom lhone” ati lhon tai.

Hitia phalna ahin kilah doh hon chu ahung kile hon in, kum 1919 chun *Tongkoi Christian Lane* chu ahin semdoh tauve.

Hichi kho achun Pu Jamkhochon Missao chu Haosa in ana pansah tauvin ahi.
Hiti chun *Tongkoi* houbung chu amachal lheh jeng in, Pathen thua lunglutna lentah ana nei uvin, alhagao hinkho u ahat lheh jeng vang a, Thuhil na giltah a umlou jeh in, Vangam hung ta ding tia, Bong, Vohcha, Loi ahi lou leh gancha dang dang anei jou athah un, chang le mim a nei sun jouse na tong louvin ane khom jiuvin, Pakai hung vah ding ana nga tho jeng uvin ahi. Hichi jeh chun tuni geijin, *Tongkoi te Vangam nga* tia seichah a um ahitai. (Tongkoi thu hi Centenary Souvenir ah chomkim tah in sim nau hite).

Baptist Mission soldoh na noija hung ahi jeh in, William Petegrew akon houbung ho jouse chu Baptist a ana um ahiuve. Chuleh hilai phat achu Naga kuki tia jong kikhen lou, phung le chang a jong kikhen nailou, anai lam lam a kigom khom jeng ana hiuve. (Hichi thu umdol hi tulai khangthah lungput bang a ivet leh kihe them thei lou ding ahi.)

Hiti chun North Westen Manipur lam a Kuki Houbung masa chu Tuyang Vaichong ahin, North-Eastern lam a chu Tongkoi ana hi. Hilai achu North lang a jong Naga ho toh kigom a North Eastern Baptist Association, Manipur (NEBAM) kitia, West lam a, North Western Baptist Association, Manipur (NWBA) tia Zelianrong hotoh ana kigom ahi.

Khonung jep in Pao le ham jeh in kukiten eiho chom um taute tin lungthim eihin nei khom tauvin, hichi boldoh thei na din, *Tongkoi* group ho *NEBAM* akon in kukiten *North Eastern Kuki Baptist Association (NEKBAM)* tin ahung pot un, Tangkhul ho ahin dalha tauve.

Chuleh lhumlam lang a *Tujang Vaichong* group hon jong *NWBAM* akon in *Kuki Christian Association (KCA)* tin ahung kipo uvin, Zeliangrong ho ahin dalha tauve.

Hitichun chom khat jouvin, Ei kuki te sese Convention khat semdoh dia ana gon jing sau, chu toh molso in, Kuki te jouse ki loikhomna in, *Kuki Baptist Convention* tin ahung ki phutdoh in *KBC* chu ahung um pan tai.

Hinlah vangset um tah in, Eimite ngaina a kibung khen te ihiu jeh in, kum chomcha (1958-1961) kahbou aki gomkhom nahnah in, phatsot jong che nai louvin, 1962 a Sita General Assembly ah ki hetkhelna lentah ana um in, hiti chun KCA leh NEKBAM in KBC chu Re-installed ana bol lhon in adalha kit hon tai. Hinlah Lamkai phabep khat in vang KBC chu a sutjom kit tah jeh uvin, KCA, NEKBAM, KBC group thum (3) i-hin nei doh kit tauve. Chuchi jou chomkhat kit in KBC apat Zougam Baptis Association kiti khat ahung um kit in, tua Kuki Christian Church (KCC) itiu khu ahung hitan, group (4) tuchan hin eihin nei tauve.

Kum phabep jouvin, Fundamentalist movement ahung in, mi atam jon aki aha um leuvin, Fundamental Penthah thu sei chu ana deh gunset kit uve.

Tulang hin group tampi eum tauvin, a setna lang havet sang in, aphalam a vet jeng a, gellhah jeng hi eiho dia damna pen ahitai.

Kum ijat hamkhat jouvin, Manipur Baptist Convention in, ham le pao jat le nam kibang lou kiloikhom hin, Lasah thusei ahahsat sah in, lhagao lam machalna a um thei poi ti dan diuvin, min ama ama pao leh phung dungjui ja Houbung min a kisah din thulhuhna ahung um doh tan ahi. Hijeh chun *KCA* chu *Thadou Baptist Association (TBA)* ahung hin, *NEKBAM chu Chongthu Baptist Association*, ahung hitai.

Tua Centenary kimang ding hi agomlam a sei din, *Manipur North Eastern Region* langa ana kiphutdoh Tongkoi kho a Houbung masa leh Kukite jouse kiloikhomna, *NEKBAM* khang apat Pule Pate Pathen houna chu kinit ahi. Hetkhel ding ima a umpoi.

Group khat toh moh vetchep jeng ding hilou vin, Manipur Sah-Solam gamkaija Kuki Christian ho jouse dia kum 100 lhinna Centenary hi loupi tah a lemkhom ding nikho chu ahijoi. (Kahlah ki bungkhenna hohi eimite ihi nau mong mong ahi bouve tihi haimil lou ding dan ahitai.)

*KOI HILEH PU SHONGTHU/CHONGTHU SON LE PAH KAHI TI HO JOUSE VANG CHRISTIANITY KUM JAKHAT LHINNA MANG CHEH DIN KIGO UHITE*

*PATHEN THU LE LA A KIMANGCHA PATHEN LHACHA HO AKON A PATHEN THU GIL TAH2 LEH PATHEN LAA NGEI TAH2 NGAILHA DIN MIPI JOUSE TIEM EHIUVE*

Previous article-Kuki Nampi Kihoukhomna- HAIPI CONCLAVE
Next articlePURUL LE LANGCHAL